April 25, 2013

April 26, 2013


Ngày 22 tháng 3 năm 2013
Bạn ta,
Tôi vẫn còn chưa hoàn hồn sau khi được bạn gửi cho xem hình tấm bia dựng dưới chân một cây gạo ở đền Mõ thuộc thôn Nghi Dương, xã Ngũ Phúc, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng với những chữ tiếng Anh do một thiên tài dịch thuật nào đó thực hiện, thì hôm nay một người bạn khác gửi cho xem mấy bức ảnh chụp những tác phẩm dịch thuật mới cũng xuất xứ ở Việt Nam.
Cùng với bức hình chụp thứ tiếng Anh tầm bậy tầm bạ bạn gửi lần trước, tôi còn được xem trong internet những hình chụp buổi lễ khánh thành tấm bia. Trong những bức ảnh đó, có các "quan chức" quần áo bảnh chọe đứng ngồi nghiêm trang, vì chẳng gì bọn chúng cũng thuộc một cơ quan khoa học kỹ thuật. Tôi không thể dành bất cứ một sự nể trọng tối thiểu nào cho cái bọn dốt nát đó. Cả bọn trong cái gọi là tổ chức khoa học kỹ thuật đó không có lấy một đứa nào nhìn ra những cái lỗi dịch thuật khủng khiếp và vô học trên tấm bia để dẹp nó đi, hay tạm che lại rồi mang đi sửa. Tất cả trong hình đều đầy vẻ tự mãn chắc vì có chân trong hội, lại có công dựng tấm bia viết bằng song ngữ cho khách nước ngoài đến "tham quan" và chiêm ngưỡng (rồi cho khách cười vãi cứt ra vì thứ tiếng Anh láo lếu đó).
Mấy tấm ảnh tôi vừa nhận được cũng với thứ tiếng Anh cười đến vãi cứt như thứ tiếng Anh ở đền Mõ. Đọc những chữ trên những tấm bảng song ngữ đó thì ai cũng phải thấy ngay là chúng được chụp trong một bệnh viện. Và điều đó lại càng đáng nói ở đây. Các y sĩ trong bệnh viện mà cũng dốt ngoại ngữ như thế hay sao? Không có ngoại ngữ làm sao học hỏi được thêm kiến thức của y học nước ngoài? Bộ tất cả bệnh viện đều dốt đến độ không nhìn ra được những sơ sót của những chữ tiếng Anh trên những tấm bảng treo cùng khắp trong bệnh viện hay sao?
DICH THUAT 2
Trước hết là những chữ này: "Allocated where drugs". Dòng tiếng Việt ở trên ghi là NƠI CẤP PHÁT THUỐC. Tự nhiên tự địa quăng ra chữ ALLOCATED không phải là past tense, cũng không phải là past participle. Cứ ALLOCATED chơi khơi khơi vậy thôi. Rồi ấn cha nó WHERE nghĩa là "ở đâu" vào. Chẳng hiểu đó là preposition hay conjunction, hay adverb, hay pronoun, hay noun … gì hết. Chữ DRUGS là chữ được coi là chữ duy nhất dùng đúng.
DICH THUAT 3
Tấm bảng kế tiếp nguyên văn tiếng Việt là LỐI ĐI NHÂN VIÊN thì được dịch sang tiếng Anh là Employee Entrsnces Go. Cẩn thận thêm chữ GO vào cuối cho có nghĩa "đi". Entrsnces thì sai chính tả cũng không đứa nào nhìn ra. Tại sao không viết là EMPLOYEES ONLY?
Tấm bảng thứ ba tiếng Việt là NƠI TIẾP NHẬN BỆNH được dịch sang tiếng Anh là Where patients receive. Lại lôi WHERE ra dùng vô tội vạ. Tại sao không viết là PATIENTS REGISTRATION?
Tấm bảng thứ tư là P THỦ THUẬT NỘI. P là PHÒNG. Tại sao viết tắt? Dòng chữ tiếng Anh ở dưới viết Internal Procedure Room thì bố Mỹ cũng không cách nào hiểu nổi.
Mà tại sao phải "song ngữ" như vậy? Mỹ nào vào cái thứ bệnh viện dốt nát như thế mà dở khắm, dở thối ra bằng Anh ngữ?
Nhân viên bệnh viện dốt như thế. Hội khoa học kỹ thuật cũng dốt như trong tấm bia ở đền Mõ.
Vậy thì tấm bảng của một tiệm ăn dịch con ba ba là con "Three three" là tuyệt chiêu rồi còn chi! Gà đồi thì dịch là Chicken hill để thực khách có thể hiểu là lôi cha nó cả quả đồi đem vào bếp nấu cho tiện việc sổ sách hay sao?
Mẹ kiếp mua sách Tầu dậy Anh ngữ về học với nhau thì Ăng lê như vậy chứ còn gì nữa?

Ngày 23 tháng 4 năm 2013
Bạn ta,
Hôm qua, mục Ann Landers của bạn lại đăng mấy bức thư của các phụ nữ than phiền về việc các ông chồng không chịu thải đi những chiếc áo lót, quần lót cũ, và tiếp tục mặc chúng mặc dù chúng đã rách, đã thủng nhiều lỗ.
Một bà còn cho biết là vứt chúng vào thùng rác cũng không giải quyết được vấn đề, vì ông chồng bà ra thùng rác lục, kiếm lại và... mặc tiếp.
Các phụ nữ này rất khó chịu vì các ông chồng vẫn cứ tiếp tục giữ và mặc những thứ đáng lẽ phải phế thải từ lâu. Các bà chịu thua, không biết làm cách nào thuyết phục những người đàn ông này dẹp bỏ những thứ quần áo lót đã cũ đó.
Toàn là những ý kiến dại dột.
Ðáng lẽ những người phụ nữ này phải khuyến khích chồng mặc những thứ quần áo lót cũ đó thay vì bắt các ông mặc những thứ đẹp và lành lặn mới phải.
Những người đàn ông mặc những chiếc áo lót, quần lót cũ là những người đàn ông tử tế, những người chồng tốt, trung thành với vợ, không lạng quạng mỗi khi ra ngoài đường.
Các bà vợ đáng lẽ thấy chồng mua quần áo lót mới thì phải quăng đi ngay, lục thùng rác kiếm lại những chiếc áo lót quần lót cũ bắt những người đàn ông này mới phải. Chứ ai lại quăng những thứ cũ đi, bắt chồng mặc những thứ mới vào.
Ðây nhé: khi những người đàn ông này mặc những thứ quần áo lót cũ, thì họ nghĩ là chỉ có các bà vợ mới thấy được chúng. Mà các bà vợ thì dầu gì cũng đã biết nhau hết, chẳng cần dấu nhau gì nữa. Cứ thoải mái quần sà lỏn áo may ô rách đi lại thơ thới trong nhà là được rồi.
Chỉ khi nào những người đàn ông này để cho những người đàn bà khác hơn là vợ mình, những sự quen biết mới, nhìn thấy, chiêm ngưỡng những bộ quần áo lót đó, thì việc mặc những chiếc áo quần lót mới, sạch sẽ, lành lặn... mới là điều những người đàn ông này thấy cần phải làm.
Vì thế, tự nhiên thấy những người đàn ông này thình lình khuân một đống quần áo lót mới về, mặc vào rồi đứng ưỡn ẹo trước gương, đi tới đi lui, ngắm nghĩa mãi không... dứt ra được mà đi, thì các bà nên lột ngay chúng ra, quăng vào sọt rác, bắt mang những chiếc quần lót, áo lót cũ, rách trước rách sau ra mặc vào, lấy mực đánh dấu vào rồi mới cho ra đường.
Những người đàn ông này có nại bất cứ lý do gì để biện minh cho việc quần áo lót cần phải đẹp thì cũng dẹp ngay những lý luận đó đi và bắt quay về với đống quần áo lót cũ.
Nếu ông ta nói rằng phải mặc quần lót đẹp và mới, phòng khi... thình lình bị đưa vào bệnh viện, khỏi ngượng với y tá thì phải trấn an ông ta ngay rằng để vợ lãnh cái ngượng đó cho, cứ thoải mái lên giường cho các nữ y tá khám, rồi sẽ có mấy cái cũ ở nhà mặc tiếp.
Nhưng chuyện nên mặc quần áo lót cũ chỉ áp dụng cho những người đàn ông. Ðàn ông càng mặc quần áo lót cũ càng đẹp và càng đem lại sự yên tâm cho vợ.
Các phụ nữ thì không. Càng mặc quần áo lót mới càng tốt.
Sushi thực ra không ngon lành bao nhiêu so với các thứ khác. Người ta thích sushi phần lớn chỉ vì cách trình bầy của nó. Cứ thử tắt quờ quạng ngồi ăn trong bóng tối coi sushi có còn ngon nữa không.

Ngày 24 tháng 4 năm 2013
Bạn ta,
Đến nay tôi vẫn không hiểu tại sao gia đình tôi gần như bao giờ cũng ở những con đường có những cái tên nghe rất lạ kỳ ở Việt Nam. Trong khi có những con đường khác chỉ cần nghe tên đã thấy đẹp rồi, thì gần hết những địa chỉ của chúng tôi ở Hà Nội cũng như Hải Phòng và Sài Gòn đều mang những cái tên đường nghe rất kỳ quái.
Tại sao chúng tôi phải ở căn nhà phố Hàng Kênh (Hải Phòng) thì tôi hoàn toàn không hiểu được. Nếu tên đường là Hàng Bông, Hàng Đào, Hàng Lược … thì tôi hiểu. Nhưng Hàng Kênh thì tôi chịu thua. Đến bây giờ tôi vẫn chưa hiểu Kênh là cái gì nữa. Rồi sau phố Hàng Kênh, thì đến phố Hàng Bột ở gần Văn Miếu. Hàng Bột thì hiểu được. Nhưng cái tên ấy không hay. Làm sao nghe văn vẻ được như Thuyền Quang, Thọ Xương, Quan Thánh …Mãi mấy năm sau chúng tôi mới thoát được phố Hàng Bột (gần chợ Con Bò) để tới một địa chỉ nghe bình thường hơn là phố Sinh Từ, ngõ Yên Sơn. Nhưng rồi không bao lâu, chúng tôi lại rời căn nhà ông bố tôi mua ở gần cửa Nam để di cư vào Sài Gòn năm 1954.
Sau khi rời trại tạm cư ở Khánh Hội, chúng tôi dọn đến căn nhà ở một con đường nghe cũng kinh dị không kém, đó là đường Da Bà Bầu, Chợ Lớn, cái tên mà ông bố tôi cứ gọi đùa bằng tiếng Tây là peau de la dame enceinte. Thực ra, Da Bà Bầu là chỉ có nghĩa là cây đa cạnh cái quán của một phụ nữ tên là Bầu chứ không hề dính dáng gì tới lớp da của người thai phụ, mà khi đàn hồi lại sẽ nhăn nhúm như cái đèn xếp, theo cách mô tả của Thụy Vũ trong một truyện ngắn của bà.
Khi tên Da Bà Bầu đổi thành Nhựt Tảo thì ông bố tôi mua căn biệt thự ở đường Nguyễn Văn Học, Gia Định. Tưởng được ở lâu với nhân vật lịch sử này thì tháng 4 năm 1975, ông phải bỏ nó để đi ra nước ngoài. Điều đó làm chúng tôi tin là hễ ở một con đường có cái tên đẹp là y như chúng tôi không ở lâu được, phải đổi qua một địa chỉ khác.
Nhưng thực ra, khi nhìn lại, tôi thấy những cái tên đường mà gia đình chúng tôi đã ở qua cũng không đến nỗi nào.
Ở Toronto, Canada, ông bà cụ tôi ở với chú em trên một con đường nghe cũng tử tế: Dufferin. Tưởng tượng phiêu bạt sang Pennsylvania, chọn ngay thị trấn đất lành này mà đậu lại thì cũng phiền lắm.
Đó là thị trấn Intercourse.
Intercourse là một cái tên đầy những gợi ý (?). Và chính vì những gợi ý đó, những tấm bảng viết tên của thị trấn không bao giờ ở lâu được tại lối vào của Intercourse. Du khách dừng lại bên tấm bảng đó để chụp hình, rồi sau đó gỡ mang về làm kỷ niệm, nhất là những cặp tân hôn. Có phải họ muốn luôn luôn được cái tên của thị trấn ấy nhắc nhớ những sinh hoạt trong chuyến đi đầu tiên của đời sống hôn nhân đó không?
Nhưng Intercourse dẫu sao cũng có thể hiểu là những sinh hoạt khác nữa. Thí dụ nó có thể là social intercourse chẳng hạn, những giao tiếp bạn bè, xã hội chứ nào phải chỉ là những giao tiếp (?) ấy.
Ở Việt Nam, tỉnh Hòa Bình, có một xã với cái tên nghe … bộc trực hơn, mà nếu không có tấm ảnh chụp tôi gửi kèm thư này thì bạn khó tin là ở đất nước chúng ta lại có một cái xóm mang cái tên đó.
Chao ơi, sống ở Pennsylvania thỉnh thoảng đến thăm thị trấn Intercourse, có ai hỏi đi đâu về mà trả lời "I just went to … Intercourse" cũng đã là vui, cũng đã là khoe khoang hơi nhiều, cũng đã là thành thật khai báo đầy đủ quá rồi!
Nhưng nếu đi thăm Hòa Bình, rồi ghé cái xóm ở huyện Kỳ Sơn, và thành thật khai báo là mới đi cái xóm ấy về thì không biết người nghe sẽ nghĩ sao về chuyến đi đầy kỳ thú đó!
Vui thật. Nhất là ở cái tuổi không còn hơi sức đâu mà lại dám khoe (?) ra chuyện đó một cách thành thật có thể dẫn chứng được bằng mấy tấm hình chụp ở ngay lối vào cái xóm có cái tên rất vui đó.

Ngày 25 tháng 4 năm 2013
Bạn ta,
Nước ta vừa làm một công việc hết sức ngu xuẩn, đó là đòi cắt bỏ một khúc (?) của Bác Hồ.
Nội vụ xoay quanh cuốn sách của một học giả người Mỹ, William J. Duiker. Sau hơn 20 năm đào bới những tài liệu liên quan đến đời sống của Bác, mới đây William Duiker đã viết xong một cuốn sách dầy 695 trang nhan đề Ho Chi Minh: A Life.
Cuốn sách là một công trình nghiên cứu nghiêm túc, được mục điểm sách của tờ Washington Post coi là tác phẩm thẩm quyền nhất về Hồ Chí Minh, nên nhà nước muốn dịch sang tiếng Việt để in ở trong nước, cho tiện việc rêu rao rằng ngay như bọn Mỹ mà cũng phải viết về Bác huống hồ là nhà nước và báo Nhân Dân vẫn mỗi ngày vẫn đào Bác dậy, in vài ba câu nói để đời của Bác mặc dù không ma nào thèm đọc những thứ phát ngôn ngớ ngẩn đó nữa. Tuy nhiên, trong bức thư gửi cho nhà xuất bản Hyperion Books ở New York, nhà nước xin được bỏ, nghĩa là không dịch một số trang của cuốn sách, lấy lý do là những đoạn đó "không phù hợp với những thông tin trong hồ sơ của nhà nước" -- nguyên văn trong thư: "... do not conform with the information in our files."
Tăng Tuyết Minh vợ Tầu đầu tiên của HCM
[转载]伪装的鳏夫鈥斺敽久骱退呐笥衙
Vợ chồng Lê Hồng Phong, Trần Thị Minh Khai
Nhà nước không nói thẳng ra đó là những trang nào, đề cập đến những gì. Nhưng tác giả cuốn sách, William J. Duiker, thì biết ngay đó là những đoạn nói về cuộc đời tình ái của Bác Hồ, những thứ mà nhà nước không bao giờ muốn nói đến từ bao nhiêu năm nay, thậm chí thẳng tay bác bỏ, để tô vẽ ra hình ảnh của một người dâng hiến cả đời cho đất nước, không có thì giờ cho những chuyện... vặt vãnh như những người đàn ông tầm thường khác.
Tác giả Duiker nói rằng nhà cầm quyền Hà Nội chỉ chưa chịu nói hẳn rằng Bác Hồ còn trinh mà thôi (nguyên văn: While not flatly saying that he was a virgin... they strongly deny any formal, serious relationships...). Nhưng dấu vết (?) của những chuyện vặt vãnh ấy thì nhìn đâu cũng thấy.
Thực ra, những chuyện vặt vãnh ấy Bác Hồ làm nhiều lắm. Mấy chuyện vặt vãnh đó được ghi chép khá đầy đủ trong cuốn sách của William Duiker. Bây giờ dịch ra tiếng Việt, lại để nguyên những đoạn ấy thì hoá ra nhà nước và Bác bấy lâu nay toàn một bọn nói láo hết (như mọi người đã biết) cả sao?
Cuốn sách của tác giả Duiker có đoạn kể rằng năm 1927, Bác có lấy vợ ở bên Tầu, một người đàn bà mà Duiker mô tả là ít học (poorly educated) nhưng khá xinh (but comely) ở Quảng Ðông. Ðó là lúc Bác Hồ làm thông ngôn cho phái đoàn Nga cạnh chính phủ Tôn Dật Tiên. Ít lâu sau, chiến tranh Quốc Cộng giữa Mao và Tưởng xẩy ra, hai người mất liên lạc.
Marie Bière
Cuốn sách của William Duiker kể thêm những vụ ái tình lẻ khác của Bác như với Nguyễn thị Minh Khai cùng vài ba chuyện lẻ tẻ khác ở Nga và ở Pháp. Ở Pháp, Bác liên hệ với một bà đầm mà Bùi Tín có kể lại. Bà đầm có cái tên rất ly kì, không phải là Marie Sến gốc gác vô sản như chúng ta có thể nghĩ, mà là Marie Bière. Nghề... bia ôm bắt đầu có từ khi Bác vòng tay ra ôm em bé Marie ở Paris. Mãi mấy chục năm sau, các cháu, các con của Bác mới nối được nghiệp Bác.
Cũng trong những năm còn trẻ, hồi ở Hoa Nam, Bác còn cả gan mê cả Ðặng Dĩnh Siêu, vợ của Chu Ân Lai. Tại sao họ Chu không biết để nước Việt Nam còn khổ tiếp với Bác vài chục năm nữa? Không may hết sức.
HCM với bạn gái Đặng Dĩnh Siêu (bên phải) và Thái Sướng (bên trái)
Ở Nga, Bác mê Véra Vasiliéva. Về Việt Bắc, Bác vồ một chị người Tày. Về Hà Nội năm 1955, tính thích đồ ngoại của Bác lại nổi lên, và đó là lúc xuất hiện cô Nông Thị Xuân, một phụ nữ thuộc sắc tộc Nùng 22 tuổi, khi Bác đã 65 tuổi.
Ðó là chỉ kể sơ qua những chuyện lặt vặt của Bác.
HCM với Nông Thị Xuân
Tại sao lại phải cắt bỏ những đoạn đời sống oai hùng như thế của Bác? Bác trả thù dân tộc như vậy là... được chứ. Bác lấy vợ Tầu, mê vợ Chu Tổng Tài, ôm Bière đi bia ôm, thích gái Nga, con rơi ở Cao Bằng rồi lại ở Hà Nội với cô Xuân để cậu Nông Ðức Mạnh phải nói rằng ở Việt Nam ai cũng là con Bác hết khiến những người Việt Nam có cha mẹ tử tế, khai sinh đàng hoàng phải xác nhận gia đình có lễ giáo không phải là thứ con hoang như cậu.
Thế thì tại sao phải dấu Bác như mèo dấu cứt? Bác làm được những chuyện như vậy là oai lắm chứ. Phải lôi ra cho bọn nhà quê theo đít Bác lấy đó làm niềm tự hào.
Thử hỏi giữa hai hình ảnh, hình ảnh nào hay hơn, đó là hình ảnh Bác không làm ăn được gì hết, thấy phụ nữ là đỏ mặt bỏ chạy, lôi sách Các Mác ra đọc cho hạ hoả và một hình ảnh kia, hình ảnh của một cậu cầm cái gậy của thằng ăn mày, chỗ nào cũng chọc, như tục ngữ Việt Nam vẫn nói, trong khi vẫn lãnh đạo được đảng Cộng sản Việt Nam, vẫn bịp được bao nhiêu người bằng trò chùi mép rất kỹ, thì hình ảnh nào tốt?
Thế thì tại sao bắt Bác phải chay tịnh (giả), phải vẽ ra hình ảnh của một người đàn ông đã bị hoạn, bị thiến, hy sinh một đời sống huy hoàng, bình thường và khoẻ mạnh, cắt đồ nghề dâng đảng và chủ nghĩa Cộng sản?
Tại sao không oai được như Sukarno khi ông ta bị Liên Xô định bắt chẹt trong chuyến đi Mạc Tư Khoa hồi đầu thập niên 60? Liên Xô sau khi đón tiếp ông linh đình, cuối chuyến đi, cho ông xem một cuốn phim do "tài tử" Sukarno đóng với một phụ nữ Nga ở khách sạn và hăm là nếu không làm theo lời điện Kremlin, họ sẽ công bố cuốn phim đó cho dân chúng Indonesia coi. Sukarno liền nói rằng dân chúng Indonesia sẽ rất kiêu hãnh có một tổng thống tài giỏi như thế ở trên giường với đàn bà Nga. Hết bắt chẹt.
Trong khi nhà nước ta chỉ dám thiến Bác Hồ cho Bác oai.
Oai cái gì ở chuyện cắt đốt cột đó?

Ngày 26 tháng 4 năm 2013
Bạn ta,
Vẫn lại Dear Abby của bạn cách đây hai ngày có đăng bức thư của một độc giả kể tội ông chồng tên là Max, người mà độc giả này nói là người đàn ông tốt, hấp dẫn và rất yêu thương bà.
Tội của ông chồng này là mỗi lần hai người yêu nhau, ông bắt bà phải hét lớn tên những người phụ nữ khác lên và mô tả những đặc điểm về thân xác của những người phụ nữ đó. Abby cố vấn cho người độc giả này là thử hét to tên của những người đàn ông mà bà quen trong lúc hai người đang làm tình để coi ông chồng có còn muốn tiếp tục trò chơi này nữa hay không.
Lại cố vấn tầm bậy, tầm bạ. Xui người ta hét tên những người đàn ông khác lên để mà làm hỏng luôn cuộc hôn nhân đó sao?
Không bao giờ nên làm như Abby xúi dại.
Mà nên làm đúng theo lời yêu cầu của người chồng. Người chồng, theo thư bà viết cho Abby, chỉ muốn người vợ hét to tên của những người phụ nữ khác (other women) thì tại sao không cứ thế mà làm? Muốn kêu tên của các phụ nữ khác thì cứ bạ ai kêu nấy, trúng ai nấy chịu. Cứ hét lên vài ba chục cái tên, nhớ được tên ai, thì hét tên người đó lên. Có gì mà khó.
Còn chuyện mô tả các đặc điểm (... describe their physical attributes...) của các nàng thì lại càng dễ ợt.
Chàng chỉ muốn mô tả các đặc điểm chứ có đòi nói ra những ưu điểm của những người đàn bà này đâu. Chuyện gì thì khó chứ mô tả ngay tình nhan sắc của những người đàn bà khác thì phụ nữ giỏi vào bậc nhất.
Thí dụ hét tên của con mẹ A chẳng hạn. Hét to lên rồi mô tả nhan sắc nó: đồ đàn bà hai nách hôi như ổ chuột chù... Con mẹ B. thì răng lợi như hàng rào phòng thủ ấp chiến lược... Con mẹ C. thì chân cẳng lúc nào cũng như hai chữ C ngó nhau để quảng cáo cho Coco Chanel... Con mẹ D. thì gốc... mướp, mắt lé, mũi con cóc ngồi, mồm cá ngão, tóc rễ tre chải lược bồ cào... Con mẹ E. thì rốn lồi quả quít má hồng trôn niêu... Con mẹ F. thì lỗ mũi tám gánh lông / chồng sợ chồng bảo râu rồng Trời cho... Con mẹ G. thì ban đêm dữ như Việt Cộng... Con mẹ H. thì tất cả các trung tâm sửa sắc đẹp đều... bó tay... Con mẹ I. thì tuyệt vời trong vai Thị Nở của Nam Cao mà không cần hoá trang... Con mẹ K. thì là niềm mơ ước thầm kín của chị Doãn, người mà Vũ Trọng Phụng tả là có nhan sắc của một người đàn ông không đẹp trai... Con mẹ L. thì chưa nói xong câu đã cười rú lên như đười ươi... Con mẹ N. thì cứ đứng trước gương là gương vỡ tan tành vì phải soi tấm nhan sắc của nàng...
Cam đoan chàng sẽ không để cho nàng nói tiếp về những người phụ nữ khác.
Mà đó chỉ là những người đàn bà không quen biết của chàng. Nếu lại là chỗ quen biết nhau cả thì trò chơi của chàng còn chấm dứt sớm hơn nữa.
Tôi nghĩ người đàn ông này chỉ muốn làm công việc như Freud có lần đã viết: khi hai người làm tình với nhau thì ít nhất có 4 người hiện diện - hai người đang có mặt và hai người kia là những người hai người này đang nghĩ tới (When two people make love, there are at least four people present - the two who are actually there and the two they are thinking about.)
Nhưng Freud chỉ nói là nghĩ đến chứ có bắt phải hét lên đâu. Mà Freud cũng đâu có đòi phải mô tả ngọn ngành về các chi tiết về những người không có mặt.

ANH NGỮ TRONG ĐỜI SỐNG HÀNG NGÀY

(Bài số 168)
SOME OFTEN CONFUSED VERBS
Bản ghi chép lại do Trúc Giang thực hiện. Bài học số 168 sẽ được phát trên Hồn Việt Television trong tháng 7 năm 2013.
QUỲNH ANH:
Đây là chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày do Bùi Bảo Trúc phụ trách. Bùi Bảo Trúc, Trúc Giang và Quỳnh Anh xin kính chào quí vị.
Chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày đến với quí vị hàng tuần để ôn lại một số điều liên quan đến Anh ngữ mà quí vị gặp trong đời sống. Quí vị có thắc mắc xin liên lạc với Hồn Việt TV nhờ chuyển lại.
Thưa anh, QA nhận được thư của một khán giả, ông Nguyễn Huỳnh ở Austin muốn anh giải thích thêm về động từ TO HANG, khi nào thì TO HANG là một động từ bất qui tắc tức là IRREGULAR, quá khứ là HUNG, quá khứ phân từ là HUNG và khi nào thì TO HANG là một động từ qui tắc REGULAR, quá khứ là HANGED, và quá khứ phân từ là HANGED.
TRÚC GIANG
Cháu cũng thắc mắc về động từ đó cùng với động từ TO FALL, FELL , FALLEN và TO FELL, FELLED, FELLED.
BBT
Thực ra còn có mấy động từ khác cũng gây bối rối không ít cho người học Anh ngữ, tôi sẽ đem ra nói luôn trong bài học hôm nay. Trước hết là động từ TO HANG, HUNG, HUNG và TO HANG, HANGED, HANGED. Đây là hai động từ khác nhau hoàn toàn.
Động từ bất qui tắc (IRREGULAR) TO HANG, HUNG, HUNG là treo, như treo cái áo, treo bức tranh, treo cờ. Thí dụ THEY HUNG THE PAINTING IN THE LIVING ROOM nghĩa là họ treo bức tranh trong phòng khách. Trúc Giang và QA thử dùng động từ này trong một thí dụ coi.
TRÚC GIANG
Thưa chú, cháu có thể nói treo ngôi sao trên ngọn cây Giáng Sinh: I HUNG THE STAR ON TOP OF THE CHRISTMAS TREE.
QA
WE HUNG THE FLAG AT HALF MAST FOR THE VICTIMS OF THE BOSTON MARATHON BOMBING là chúng ta treo cờ rủ để tưởng niệm các nạn nhân của vụ khủng bố ở Boston.
BBT
Trong khi đó, TO HANG, HANGED, HANGED, động từ qui tắc, REGULAR VERB, thì lại có nghĩa là giết ai bằng cách treo cổ như THE IRAQI GOVERNMENT HANGED SADDAM HUSSEIN IN 2006.
Động từ Trúc Giang hỏi, TO FALL, FELL, FALLEN là một động từ IRREGULAR nghĩa là té, ngã, rơi, rụng… Thí dụ HE FELL AND BROKE HIS LEG là anh ấy té và bị gẫy chân. QA cho nghe 2 thí dụ của cô coi, rồi tới Trúc Giang.
QA
HOUSE PRICES FELL A LITTLE BIT LAST MONTH.
THE LEAVES TURNED RED AND FELL AROUND 2 WEEKS AGO.
TRÚC GIANG
THE PLANE FELL FROM SKY AND BURNED ON THE GROUND.
IN 1975, HUE FELL BEFORE SAIGON nghĩa là Huế thất thủ trước Sài Gòn.
BBT
Cám ơn hai cô. Động từ FELL, FELLED, FELLED không dính dáng gì tới động từ TO FALL, FELL, FALLEN. TO FELL là cắt, chặt, đốn cây (cho đổ xuống). Thí dụ THE FENGSHUI MASTER WANTED TO FELL THE LARGE TREE IN THE FRONT YARD.
QA
Khi QA dọn vào căn nhà này, QA đã phải chặt tất cả những cây chuối ở sân sau: WE HAD TO FELL ALL THE BANANA TREES IN THE BACK YARD.
TRÚC GIANG
Cháu cũng thế: WE HAD TO FELL A MAPLE TREE TO GET A BETTER VIEW OF THE OCEAN. Cháu phải chặt cây phong trước nhà để nhìn được ra biển.
BBT
Động từ TO GRIND, GROUND, GROUND cũng có thể làm cho hai cô lầm với động từ TO GROUND, GROUNDED, GROUNDED.
TRÚC GIANG
Hình như cháu đã trông thấy chữ GROUNDED trên bao cà phê mà cháu mua cho ba cháu tuần trước thì phải.
BBT
Trúc Giang nhìn lầm rồi. Cà phê chưa xay, còn nguyên hạt là WHOLE BEAN COFFEE. Cà phê đã xay thì là GROUND COFFEE chứ không phải là GROUNDED COFFEE.
QA
Đúng rồi, QA thấy ở quầy thịt trong chợ còn bán GROUND BEEFGROUND PORK, vậy GROUND là xay. Còn GROUNDED là gì thưa anh?
BBT
TO GRIND, GROUND, GROUND là xay, là nghiền, là nghiến. TO GRIND COFFEE là xay cà phê. COFFEE GRINDER là cái máy xay cà phê. GROUND COFFEE là cà phê đã xay. FRESHLY GROUND COFFEE là cà phê mới xay.
TRÚC GIANG
Cháu nhớ có cô bạn cứ ngủ là nghiến răng kèn kẹt. Vậy nghiến răng là TO GRIND THE TEETH phải không chú?
BBT
Đúng vậy. Còn động từ TO GROUND, GROUNDED và GROUNDED thì nghĩa là bắt ở nhà, không cho ra ngoài sân chơi, phạt không cho đi chơi với bạn, hay không cho cất cánh như khi nói về máy bay. Thí dụ UNITED AIRLINES GROUNDED SOME PLANES FOR SAFETY CHECK nghĩa là công ty hàng không United Airlines tạm ngưng hoạt động, không cho bay một số máy bay để kiểm soát an toàn.
QA
Thưa anh, cách đây mấy tháng, cậu con trai hàng xóm bạn của con QA bị ba nó phạt nguyên một tháng không cho ra khỏi nhà đi chơi với con trai QA vậy thì phải nói thế nào trong trường hợp đó? Trúc Giang biết không?
TRÚC GIANG
Cháu nghĩ cháu sẽ nói HE GROUNDED HIS SON FOR THE WHOLE MONTH, như thế có đúng không thưa chú?
BBT
Rất đúng. Cũng có tin mới đây, Hoa kỳ đã tạm không cho các máy bay F-35 hoạt động vì có trục trặc. THE US GROUNDED ALL F-35 FIGHTERS TO CORRECT SOME PROBLEMS.
Hai động từ này cũng hay bị dùng sai tương tự như TO FALL và TO FELL của Trúc Giang vậy. Đó là động từ TO FIND, FOUND, FOUND và TO FOUND, FOUNDED, FOUNDED. Động từ bất qui tắc TO FIND, FOUND , FOUND là tìm thấy, khám phá ra. Động từ qui tắc TO FOUND, FOUNDED, FOUNDED là thành lập, làm ra, sáng lập. Vậy thì CHRISTOPHER COLUMBUS đã làm gì với Mỹ Châu, QA?
QA
QA nghĩ phải dùng TO FIND, FOUND, FOUND nghĩa là tìm ra để nói là COLUMBUS FOUND AMERICA.
BBT
Thế còn George Washington có tìm ra, khám phá ra Hoa kỳ không, Trúc Giang? Chúng ta dùng TO FIND hay TO FOUND với ông Washington?
TRÚC GIANG
Cháu nghĩ phải dùng TO FOUND để nói về Washington: MISTER WASHINGTON FOUNDED THE REPUBLIC. Ông Washington là một trong những người sáng lập ra nước Mỹ.
BBT
Cũng thế, chúng ta dùng TO FOUND với A CLUB, A COMPANY, AN ASSOCIATION, A NATION, AN ORGANIZATION, A SCHOOL… Trong khi đó, với con đường, A ROAD; kho tàng A TREASURE; giải pháp, A SOLUTION; một đáp số AN ANSWER… thì chúng ta dùng TO FIND, FOUND, FOUND.
QA
Thưa anh, có hai động từ TO RISE và TO RAISE cũng làm cho QA thấy rất bối rối, không dám dùng chỉ sợ dùng sai.
BBT
Động từ TO RAISE là động từ qui tắc, quá khứ là RAISED, quá khứ phân từ là RAISED. Động từ này nghĩa là tăng lên, làm cho cao hơn, theo sau nó phải có OBJECT tức là túc từ vì nó là một THA ĐỘNG TỪ (TRANSITIVE VERB). Thí dụ THE GAS COMPANIES RAISED THE PRICES MANY TIMES LAST YEAR nghĩa là các công ty xăng đã tăng giá xăng lên nhiều lần trong năm qua. Trúc Giang nói thử câu chính phủ sẽ tăng thuế trong năm nay bằng tiếng Anh coi.
TRÚC GIANG
THE GOVERNMENT WILL RAISE TAXES THIS YEAR.
BBT
QA nói câu này bằng tiếng Anh coi: chủ nhà lại tăng tiền thuê nhà lên một lần nữa.
QA
THE LAND LORD RAISED THE RENT ONE MORE TIME.
BBT
Trong khi đó, TO RISE, ROSE, RISEN nghĩa là tăng thì lại KHÔNG cần túc từ vì nó là một tự động tự, INTRANSITIVE VERB. Thí dụ GAS PRICE ROSE MORE THAN A DOLLAR IN ONE YEAR là giá xăng tăng hơn 1 đô la trong có 1 năm. QA và Trúc Giang cho nghe thí dụ của hai cô coi.
QA
AFTER THE RAIN OF LAST WEEK, THE RIVER ROSE FAST.
BBT
Đúng rồi, sau trận mưa tuần trước, nước sông dâng lên rất nhanh.
TRÚC GIANG
WHITE SMOKE ROSE FROM THE CORNER OF THE STREETS AFTER THE EXPLOSION là khói trăng bốc lên từ góc phố sau tiếng nổ.
BBT
Đã nói thì phải nói cho hết. Còn khoảng 4 động từ thuộc loại dễ gây bối rối lẫn lộn như thế tôi cũng sẽ nói tiếp ở đây. Đó là TO SET, SET, SET và TO SIT, SAT, SAT. Động từ TO SET là TRANSITIVE VERB cần một OBJECT đằng sau nghĩa là xếp hay đặt một vật gì xuống trong khi TO SIT là INTRANSITIVE, không cần túc từ nghĩa là ngồi xuống. QA và Trúc Giang cho nghe hai thí dụ với TO SET và TO SIT coi.
QA
HE SET THE SOFA NEXT TO THE BOOK CASE là ông ấy kê cái ghế sofa gần chiếc tủ sách.
SHE SAT NEAR THE FIRE PLACE AND CONTINUE TO KNIT là bà ấy ngồi gần lò sửa và tiếp tục đan.
TRÚC GIANG
WE SET THE CHAIR AGAINST THE WALL là chúng tôi xếp chiếc ghế ở sát tường.
SHE SAT IN THE FRONT ROW là cô ấy ngồi ở hàng ghế đầu.
QA
Thưa anh, QA có lần nghe con trai nói với em nó DON’T FORGET TO SET THE ALARM BEFORE GOING TO BED là đừng quên để/vặn đồng hồ báo thức trước khi đi ngủ, như vậy có đúng không?
BBT
Đúng. Chúng ta cũng có thể nói TO SET THE PRICE là đặt giá cho một món hàng, TO SET THE STOVE AT 350 DEGREES là vặn lò ở mức 350 độ, TO SET THE RADIO AT 1480 AM là vặn radio ở băng tần 1480 AM vân vân.
Còn hai động từ nữa mà tôi muốn nói ở đây là TO LAY và TO LIE. Động từ TO LAY, LAID, LAID là đặt nằm xuống, một động từ TRANSITIVE cần túc từ đi theo sau như khi chúng ta nói THEY LAID A NEW CARPET FOR THE ROOM là người ta trải thảm mới cho căn phòng. TO LIE, LAY, LAIN, một INTRANSITIVE VERB thì không cần OBJECT có nghĩa là nằm xuống thí dụ I LAY ON THE SOFA TO WATCH THE NEWS ON THE TELEVISION là tôi nằm trên ghế sofa để xem tin tức truyền hình. Trúc Giang có muốn cho nghe hai thí dụ của cô với TO LAY và TO LIE không?
TRÚC GIANG
THE MOTHER LAID THE BABY IN THE CRIB THEN TURNED OFF THE LIGHT là người mẹ đặt đứa con vào nôi rồi tắt đèn.
HE LIES THERE AWAKE ALL NIGHT là ông ấy nằm đó không ngủ suốt đêm.
QA
I LAID THE KEYS SOMEWHERE AND NOW I CAN’T FIND THEM là tôi để chùm chìa khóa ở đâu bây giờ không tìm thấy.
THE BABY LAY DOWN AND SLEPT THROUGH THE NIGHT là đứa bé nằm xuống là ngủ một mạch đến sáng.
BBT
Tôi nhắc hai cô cẩn thận với động từ TO LIE, một động từ REGULAR nghĩa là nói dối. Người hay nói dối là LIAR không phải là L-I-E-R. Danh từ của động từ này là A LIE, một câu nói dối, như khi nói THAT IS A LIE. Danh từ A WHITE LIE nghĩa là một câu, một lời nói dối vô hại, không quan trọng như khi hạ thấp tuổi của mình xuống, hay nói một điều không thật để làm vui lòng người nghe chẳng hạn. LYING là tính nói dối, sự nói dối. Thí dụ LYING WILL NOT GET YOU VERY FAR cũng gần giống như câu chúng ta nói trong tiếng Việt "đường đi hay tối, nói dối hay cùng". HE IS LYING THROUGH HIS TEETH hay HE IS LYING WITH A STRAIGHT FACE nghĩa là ông ta nói dối tỉnh bơ, nhìn mặt không thể nào biết ông ấy đang nói dối.
QUỲNH ANH
Cám ơn ông thầy, chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày đến đây xin tạm chấm dứt. Chương trình sẽ trở lại vào tuần tới trên đài Hồn Việt Television. Bùi Bảo Trúc, Trúc Giang và Quỳnh Anh xin chào tạm biệt quí vị và hẹn gặp lại trong chương trình tới.  

April 22, 2013

April 19, 2013


Ngày 15 tháng 3 năm 2013
Bạn ta,
Tin NBC sáng nay vừa đề cập đến một trường hợp mất việc khá kỳ cục. Trong hoàn cảnh kinh tế hiện nay, bất cứ ai mất việc cũng là một bất hạnh, đáng để chúng ta tội nghiệp nhưng trường hợp của Colin Nicholas thì chuyện mất việc của ông lại càng đáng để chúng ta tội nghiệp nhiều hơn nữa.
Ông thầy giáo này mất việc một cách oan uổng và không ai có thể làm gì được để giúp ông. Ông cũng không thể khiếu nại, đòi xét lại, vì khi bị cho nghỉ việc, ông vẫn còn đang trong tình trạng được mướn tạm. Bản tin NBC cho biết ủy ban giáo dục quận Collier thuộc tiểu bang Florida hồi tháng 12 năm ngoái đã thình lình cho ông nghỉ việc mà không nêu ra một lý do nào rõ ràng.
Colin Nicholas từng có 15 năm kinh nghiệm dậy trung học nhưng tại học khu Collier, ông chỉ mới được mướn vào.
Thầy giáo Nicholas dậy môn chính là thể dục nhưng ông cũng được trao cho trách nhiệm phụ trách lớp giáo dục sinh lý. Và đó là đầu mối, căn nguyên của chuyện ông mất việc.
Trong chương trình giáo dục sinh lý, ông phải giảng cho các học sinh nguy cơ của các thứ bệnh phong tình cùng với cách phòng ngừa để khỏi mắc những bệnh này. Và trong khi giảng bài, ông đã dùng một chiếc áo mưa để chỉ cho các học sinh cách dùng nó.
Ông giáo sư đầy lương tâm chức nghiệp và yêu nghề, hết lòng vì học sinh này đã tìm mọi cách để chỉ dẫn cho các học sinh của ông cách dùng những cái bao cao su.
Muốn cho các em dễ hiểu, ông nghĩ phải dùng cái trợ huấn cụ để sự lĩnh hội của đám học trò dễ dàng hơn.
Nhưng trợ huấn cụ để giúp ông làm công việc đó, trong bài học, coi bộ không có được nhiều. Trong khi các học sinh của ông thì sự hiểu biết cũng chưa có được bao nhiêu.
Thì vì hiểu biết không được bao nhiêu nên mới khó giảng giải cho các em hiểu.
Không có trợ huấn cụ như quả địa cầu để dậy giờ địa lý, những cái ống nghiệm để dậy bài hóa học vân vân nên ông phải sử dụng tối đa óc sáng tạo của ông.
Không thể dùng cây bút chì, cái thước kẻ để chỉ cho các em cách đeo cái áo mưa vào, ông giáo Colin Nicholas bèn hy sinh luôn bữa trưa của ông cho việc học của các em. Ông không ăn quả chuối, và đem nó vào trong lớp để dậy các học sinh.
Có lẽ ông nghĩ quả chuối là cái trợ huấn cụ gần gũi nhất mà ông có thể đem vào lớp cho các học sinh quan sát để học bài cho thấu đáo, thông suốt. Ông dùng quả chuối để dậy cho các học sinh trong lớp cách dùng những cái bao cao su.
Tuần lễ sau, ông nhận được giấy cho nghỉ việc. Có điều trong bức thư sa thải ông thì học khu Collier không nêu lý do nhưng tại một cuộc tiếp xúc riêng, ông được cho biết là việc làm của ông trong lớp đã gây bối rối cho các học sinh.
Nên ông bị cho nghỉ.
Làm các học sinh bị bối rối?
Lớp ông phụ trách đâu có phải là lớp văn chương Anh? Các học sinh tại lớp ông phụ trách đều biết những điều được đem giảng không phải là Joseph Conrad, T.S. Eliot, Keats, Byron...Các em biết sẽ được dậy về những thứ khác hơn là văn thơ của những ông này. Những thứ ấy cũng không phải là vật lý của Isaac Newton, của Einstein...
Thế thì tại sao lại bối rối khi được giảng cách dùng cái bao cao su quàng vào quả chuối?
Bộ muốn ông thầy phải dùng cái bút chì thay cho quả chuối hay sao?
Vậy thì có khác gì dắt con bò vào lớp để dậy cho học sinh có ý niệm về cái laptop yêu quí của tôi không?
Thầy Colin Nicholas không những không nên bị đuổi mà còn phải tặng cho thầy cái giấy khen là đằng khác,
Hay là các giới chức của học khu muốn thầy dùng những thí dụ trung thành hơn, chính xác hơn để dậy cách dùng bao cao su?

Ngày 16 tháng 4 năm 2013
Bạn ta,
Hạ tuần tháng trước, một người đàn ông ở thủ đô Áo đã được các y sĩ của bệnh viện thay cho một cái lưỡi mới sau khi cái lưỡi cũ của ông bị cắt bỏ vì bị ung thư.
Người đàn ông 42 tuổi này, sau 14 tiếng đồng hồ trong phòng giải phẫu của bệnh viện, đã có cái lưỡi mới. Các y sĩ cho biết ông sẽ bình thường trở lại, sẽ ăn, sẽ nói được như thường và hiện nay, không thấy có dấu hiệu nào cho thấy cơ thể của ông không thích cái lưỡi mới, đòi vứt nó đi, tống nó ra ngoài, không nhận nó, như một số các trường hợp giải phẫu ghép các bộ phận khác. Có điều là các y sĩ cho biết ông sẽ là người thực bất tri kỳ vị, ăn uống ngon cũng không biết và dở cũng … ăn hết, không phàn nàn chi cả.
Vài ba tuần nữa, khi những vết khâu lành lặn, người ta có thể sẽ biết cái lưỡi mới của ông sẽ ra sao, và đời sống của ông với nó, cái lưỡi mới đó, sẽ như thế nào.
Hãy khoan bàn đến chuyện nói. Vì có thể chuyện đó còn mất một thời gian nữa. Nhưng chuyện ông mất vị giác, đời sống của ông sẽ vui hơn. Ông sẽ không câu nệ về chuyện ăn uống nữa. Nấu gì ăn nấy, không phàn nàn, không chê ỏng chê eo dẫu cho bị quăng cho vài ba món nấu như ma mửa, vẫn ăn như thường. Mì gói cũng không khác gì Cordon Bleu nữa.
Nhưng cách ăn nói của ông chắc chắn sẽ khác. Những cái lưỡi thường, ăn nói tử tế thì phải khác những cái lưỡi át xít, như người Mỹ vẫn nói.
Ðúng như người hàng thịt trong truyện cổ đã lý luận, cái lưỡi là bộ phận quyết định những gì trở thành tiếng nói phát ra từ miệng.

Mồ cha con bướm trắng
Mồ mẹ con ong vàng
Khen ai uốn lưỡi cho nàng nói chua
… (ca dao)

Nói điều chanh chua, độc ác, ngoa ngoắt là do cái lưỡi mà ra. Chẳng thế mà một trong những hình phạt dành cho những kẻ khi quân, khinh thế, ngạo vật, ăn nói bậy bạ là cắt lưỡi. Nhan Cảo Khanh chỉ vì không chịu về hàng sau khi Thường Sơn thất thủ, lại còn trừng mắt mắng chửi An Lộc Sơn nên bị cắt lưỡi rồi giết chết (Chính làm cái lưỡi Cảo Khanh/ Thường Sơn chửi giặc chịu hình cũng ưng: Ngư Tiều Vấn Ñáp)
Chuyện nói năng của ông chắc phải khác. Ông trở thành người mở miệng ra là gẫy cây, gẫy cối hay là toàn những lời dịu dàng dễ nghe tuỳ thuộc vào cái lưỡi mới.
Người Trung Hoa đã từng ví lưỡi như móc, môi như gươm -- câu thiệt, kiếm thần -- để ví lời nói khéo có thể hãm hại được người, hay thiệt kiếm, thần sang, lưỡi như gươm, môi như súng là nói năng ghê gớm mạnh mẽ lắm.
Chuyện này phải đợi khi lưỡi cử động mạnh mới biết được. Nhưng nếu quả thật thay cái lưỡi mới sẽ đổi được cách ăn nói, thì rồi đây, chuyện gắn cho cái lưỡi mới sẽ được ghi nhận thường hơn, không còn là thứ tin tức mà tất cả các hãng thông tấn từ AP đến UPI, Reuters, AFP… mấy ngày hôm nay làm ầm lên như người ta vừa thấy.
Nhiều khi cũng chẳng phải đi đâu xa, vợ chồng trao đổi cho nhau, vết thương lành lặn xong, gậy ông đập lưng ông, lưỡi bà nói bà nghe … thì lúc ấy mới hiểu người kia khổ thế nào.
Lúc ấy, nhờ thay lưỡi, các phụ nữ sẽ không còn mang cái tiếng xấu xa như câu thành ngữ Trung Hoa này nữa: phụ nhân trường thiệt vi tệ chi giai, đàn bà mà lưỡi dài, ăn nói ngoa ngoắt là bậc thang tai hại.
Thành công của các y sĩ Áo ở Vienne sẽ đem lại không biết bao nhiêu là thay đổi cho đời sống chúng ta là như vậy.

Ngày 17 tháng 4 năm 2013
Bạn ta,
Những tin tức đọc được trong mấy ngày qua làm tôi không biết nghĩ như thế nào về nước Ðức nữa.
Cả hai đều của thông tấn xã Reuters gửi đi từ Berlin cách nhau có hai ngày. Bản tin thứ nhất (*) cho biết sở thú Berlin định cho 5 con hắc tinh tinh -- chimpanzee -- của sở thú về hưu sớm vì những con khỉ đột này bị coi là quá già, không còn hấp dẫn khách nữa. Lập tức, dự tính của ban giám đốc sở thú bị khách vào thăm sở thú phản đối dữ dội. Ban giám đốc định gửi chúng đi Bắc kinh và thay chúng bằng những con khác trẻ hơn. Báo chí ở Bá Linh cho biết Gusta, Lilly, Karel, Pedro và Soko thực ra chưa phải là những con khỉ già (?) để phải cho về hưu. Cả 5 đều trong tuổi từ 14 đến 24. Tuổi thọ trung bình của loài chimpanzee là 45 đến 50 tuổi nên ở tuổi đôi mươi, chúng chỉ mới đang ở tuổi trung niên, chưa thể coi là già để phải về hưu. Nhưng sở thú thì nhất định cho rằng chúng đã già, gần như suốt ngày chỉ hết nằm lại ngồi, không chịu chạy nhẩy, leo trèo, làm trò... khỉ cho khách xem. Ban giám đốc nhìn mãi, thấy sốt ruột vì chúng không chịu làm trò nữa nên muốn đưa chúng đi chỗ khác để đem đười ươi (gorilla) và một giống khỉ đột khác (pigmy chimpanzee) vào thay thế. Những con này, theo nhân viên sở thú, chịu làm trò nhiều hơn và đẻ cũng nhiều hơn.
Nếu ở Mỹ, có thể chúng không bị đối xử như thế. Vì luật cấm kỳ thị về tuổi tác, ở Mỹ không một ai bị buộc phải về hưu.
Thế nhưng chỉ hai ngày sau, thông tấn xã Reuters lại đánh đi một bản tin khác (**) cho biết một phụ nữ làm nghề buôn hương bán phấn, xong việc, rời nhiệm sở ở thị trấn Bochum thuộc miền tây nước Ðức vào lúc 4 giờ 30 phút sáng, để về nhà thì bị cướp giật mất ví và xô ngã xuống đường bị thương nhẹ.
Phụ nữ này, theo tin của sở cảnh sát Bochum, đã 77 tuổi.
Chao ơi, 77 tuổi mà còn phải làm "ca" đêm, gần sáng mới xong việc, lọ mọ, lẩy bẩy, run rẩy chống gậy (?) đi về nhà thì người phụ nữ cao niên này bị cướp xô ngã để giật cái bóp.
Tại sao nước Ðức, quốc gia giầu có, văn minh vào bậc nhất Âu châu, quốc gia từ lâu vẫn được nghĩ là đối xử tử tế với người già, và hai hôm trước, tin còn cho hay là rất nhân đạo với mấy con khỉ đột, không nỡ bắt chúng phải làm việc khi đến tuổi trung niên, lại để cho một phụ nữ cao niên như vậy phải mỗi tối trang điểm, phấn son, xiêm áo vào để "ngạo với nhân gian một nụ cười" nhăn nhúm, dúm dó như thế?
Cụ bà làm được gì ở cái tuổi gần bát tuần? Những lóng xương bị bệnh thấp khớp hành hạ chưa đủ sao còn phải hành cái nghề vất vả ấy?
Tưởng tượng cụ trệu trạo gắn hàm răng giả vào miệng, tay điều chỉnh lại cái máy trợ thính hỏi khách... muốn gì thì tội biết là bao.
Trông những người phụ nữ trong những bức tranh của Toulouse Lautrec đã thảm, tưởng tượng cụ còn nản chừng nào nữa. Những người đàn bà nhăn nhúm mặt mày hốc hác xanh xao son phấn bệt trên da mặt, những cái vú chẩy thõng ở Moulin Rouge dưới ánh đèn vàng vọt mà Lautrec vẽ ở những hộp đêm, những động đĩ Paris cuối thế kỷ 19 chắc cũng không thể bi đát như người phụ nữ cao niên trong bản tin của Reuters.
Nhưng điều khó hiểu là cụ vẫn sống được bằng cái nghề xưa cũ nhất trái đất ấy. Thành phần nào là cái thứ người có thể tàn tệ như vậy với một phụ nữ cao niên như cụ?
Không, tôi không muốn nói tới tên kẻ cướp xô cụ xuống đường...  
 (*) Being A Middle-Aged Chimp No Tea Party
(**) Prostitute, 77, Mugged After Night Shift


Ngày 18 tháng 4 năm 2013
Bạn ta,
Thế là chuyến bay do hãng du lịch ở Houston đã diễn ra yên lành.
Yên lành vì không thấy ai thưa kiện gì cả. Khởi đi từ Miami, chiếc Boeing 727 đã đáp xuống Cancun bình an. Lý do là vì trên phi cơ, các hành khách không được mời uống cà phê hay trà nóng, không ai bị phỏng quay ra thưa kiện phiền nhiễu. Nhất là những khu vực có thể bị phỏng lại là những vùng cơ thể, nếu bị nước sôi đổ vào, sẽ khó mà ước lượng được thiệt hại để bồi thường sao cho thỏa đáng.
Hành khách, tất cả 87 người, đã trả mỗi người $499 để được bay một chuyến thoải mái đi chơi Mexico, không vướng bận(?) gì trong suốt chuyến bay.
Sau khi phi cơ bình phi, từ phòng lái, thay vì loan báo trên loa phóng thanh là hành khách có thể tháo dây lưng an toàn, thì phi hành đoàn cho biết hành khách có thể tháo luôn cả những dây lưng quần, trút bỏ quần áo để đi lại, đứng ngồi hoàn toàn tự do trong suốt chuyến bay.
Chính vì thế, các tiếp viên mới chỉ mời cà phê và trà nguội, thay vì cà phê và trà nóng.
Tôi không định đi một chuyến như thế nhưng chắc cảnh trên máy bay phải hay lắm.
Tưởng tượng đèn hiệu trên trần máy bay vừa đổi qua hình chiếc khóa dây lưng trong thế mở, thì hành khách nhất loạt đứng lên, tiếng zipper rít lên, những cái tay vòng ra sau lưng rồi tiếng những chiếc khóa mở ra kêu xoành xoạch như tiếng cơ bẩm lúc đạn lên nòng thì còn gì vui hơn.
Các hành khách xếp quần áo cho vào va ly, túi để trên đầu rồi vươn vai ngồi xuống ghế bằng dáng điệu khoan khoái và khỏe khoắn nhất.
Rồi tiếp viên đi tới từng hàng ghế một mời hành khách cà phê và trà. Hành khách đỡ lấy những ly cà phê, những ly trà, không … thèm hạ cái khay ở lưng ghế trước xuống, cứ thế cầm ly nước mà uống.
Tại sao lại hạ cái khay xuống? Cứ cầm ly cà phê, ly trà mới đáng đồng tiền bỏ ra mua vé đi Cancun chứ.
Hạ cái khay xuống thì … cũng như không. Và chính vì không có cái khay, các hành khách nhất định cầm tay cà phê và trà để uống nên hãng du lịch sợ trách nhiệm, không mời cà phê và trà nóng.
Hãng du lịch cho biết đây là chuyến đầu tiên. Như vậy sẽ còn có những chuyến khác. Nhưng một số người sẽ không bao giờ đi trên những chuyến bay như thế.
Tưởng tượng bị xếp cho ngồi ghế phía ngoài, bên trong đã sẵn hai ông bà hành khách khác. Cứ trà với cà phê như thế, thỉnh thoảng chàng hay nàng lại phải đứng dậy đi làm thuỷ lợi thì làm sao sống?
Chàng hay nàng sẽ ngó qua, cười ngỏn ngoẻn, đứng dậy, rồi lạng nguyên một bộ mông tổ chảng qua mặt người ngồi ghế ngoài thì chàng làm sao tránh được phong cảnh hãi hùng đó?
Nhất là khi tuổi tác đã cao, các bộ phận của chàng hay nàng quyết định rời chỗ, vì chúng không còn chống lại được sức hút của trái đất nữa, kéo lê sền sệt qua người hành khách hiền lành ngồi phía ngoài thì sao?
Không lẽ ngồi im, lẩm nhẩm hát “người … lê qua đùi tôi, có rớt gì không người” thì tội cho ca khúc Người Ði Qua Ðời Tôi biết là bao nhiêu …
Cho nên có tặng vé cho đi một chuyến miễn phí thì cũng nhất định là không.
Không bao giờ.

Ngày 19 tháng 4 năm 2013
Bạn ta,
Người viết bản tin AP mà tôi đọc được hôm qua thực rất đáng bị lôi ra đánh cho một trận mới phải.
Bản tin nói về vụ tranh chấp ở thị trấn Leonia, New Jersey giữa người chủ một căn nhà và người kia là chủ của một con chó thực ra không có gì đáng nói. Nhưng cái tựa của bản tin này vừa tầm bậy tầm bạ vừa lăng mạ tất cả loài người văn minh và lịch sự của thế giới này của chúng ta.
Cái tựa nguyên văn như thế này: N.J. Men Spar Over Dog's Bathroom Habits.
Những chữ dùng trong cái tựa này làm tôi nghĩ người viết nó cần phải được gửi đi học lại để viết tin mới được.
Bathroom habits, như trong nguyên văn, có nghĩa là những thói quen trong buồng tắm. Buồng tắm có thể được dùng trong nhiều việc. Tắm rửa, gội đầu là việc chính. Các công tác bài tiết của cơ thể cũng có thể được làm trong buồng tắm. Vì thế, có khi vào buồng tắm nhưng không để tắm mà có thể là để làm những việc khác nữa.
Cũng vì lý do đó, khi nói đi vào buồng tắm, dùng cái buồng tắm là cách nói thanh tao hơn thay vì nói rõ ra chủ đích đích thực của việc cần dùng cái buồng tắm.
Nhưng thế nào là thói quen trong buồng tắm?
Ðó là những chuyện thường làm, những thói quen khi dùng cái buồng tắm. Thí dụ tắm xong thì rửa sạch bồn tắm, nhặt những sợi tóc rụng để bồn khỏi nghẹt. Dùng cái bồn rửa tay xong thì lau cho khô. Bàn chải đánh răng để vào ống. Tuýp kem đánh răng thì bóp từ dưới lên trên. Gần hết giấy thì thay giấy mới tránh gây kinh hoàng cho người vào sau. Dùng giấy thì dùng vừa phải, không phải mỗi lần vào là kéo nửa cuộn ra coi chơi. Nhấc cái bệ cầu lên thì khi xong việc phải hạ xuống. Cố nhắm cho kỹ, đừng để cho bắn lung tung ra ngoài. Nếu cần phải đọc trong khi dùng buồng tắm thì nên đọc Reader's Digest với những bài ngắn. Không nên đem trường thiên tiểu thuyết vào buồng tắm. Chỉ khi nhà có một mình và không có trẻ con hay người lớn yếu bóng vía trong nhà hãy hát trong buồng tắm. Thấy có tiếng hắng giọng bên ngoài thì cố gắng cắt ngắn thời gian chiếm đóng buồng tắm để khỏi tạo ra những đáng tiếc đầy bối rối và khó xử cho người bên ngoài. Nên mở to radio hay CD trong buồng tắm để cho tiếng hát át... các thứ tiếng khác. Nếu cần, giật nước để những tiếng thở mệt nhọc khỏi vọng ra ngoài. Xong việc, khi bước ra, nên cười (nếu ngồi quá lâu) để mặt mũi trông đỡ vẻ táo bón...
Ðó là những thói quen trong buồng tắm -- bathroom habits -- như lối hiểu thông thường của tôi. Thế thì theo bản tin của AP thì bộ loài chó cũng dùng cái buồng tắm ư?
Không. Vì không nên mới có chuyện. Con chó trong bản tin khi đi ngang qua cửa nhà người đàn ông nọ thì dừng lại và để trên bãi cỏ một chút kỷ niệm. Chủ nhà đòi chủ chó phải hốt mang đi. Chủ chó không chịu, chủ nhà kiện chủ chó ra tòa.
Như vậy, con chó trong bản tin không hề vào buồng tắm để tắm rửa. Nó chỉ dừng lại, bón cho bãi cỏ một bãi. Vậy thì cứ nói là con chó đại tiện ra bãi cỏ cũng đã là lịch sự chán. Nhưng người viết cẩn thận, có thể là sau khi thấy những tấm bảng ghi rõ Nhà Ỉa, Nhà Ðái mang từ Hà Nội vào dựng ở miền Nam, đã quyết định phải lịch sự trong ngôn ngữ một chút.
Do đó mà có những chữ bathroom habits trong tựa của bản tin.
Chó mà cũng có bathroom habits sao?
Bathroom habits của chó là thế nào? Là giơ cái chân lên vừa đủ dễ khỏi ướt? Khoảng 45 độ, chứ không cần tới 90 độ, bầy hết ra cho mọi người coi? Xong việc, quay lại hốt món quà mang về nhà chủ? Cầm theo cuộn giấy để tự làm sạch, khỏi chùi vào ghế sa lông, giường ngủ của chủ? Lúc cần cho thoát một ít hơi trong ruột thì chạy ra ngoài vườn, tránh bắt chủ phải ngửi trung tiện của chó?
Loài chó không bao giờ lịch sự và có học như thế. Chúng tiểu, trung và đại tiện lung tung mặc cho chủ lo đi sau mà hốt. Chúng không hề có những thói quen trong buồng tắm. Chúng không biết nhường nhau bao giờ. Có khi hai ba cậu chó cùng gác chân lên cột đèn, lên cột ống nước cứu hỏa, không xếp hàng trước sau gì cả. Xong việc là ngoắc đuôi chạy đi ngay, không lo chuyện giấy... má gì hết.
Tại sao vậy? Trong khi chó và giấy cùng có... má đi ngay đằng sau mà!
Phải chi mà nó biết cầm tờ Nhân Dân đọc khi dùng cái cột đèn thì giống chủ nó biết là bao nhiêu. 

ANH NGỮ TRONG ĐỜI SỐNG HÀNG NGÀY

(Bài số 168)
SOME OFTEN CONFUSED VERBS
Bản ghi chép lại do Trúc Giang thực hiện. Bài học số 168 sẽ được phát trên Hồn Việt Television trong tháng 7 năm 2013.
QUỲNH ANH:
Đây là chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày do Bùi Bảo Trúc phụ trách. Bùi Bảo Trúc, Trúc Giang và Quỳnh Anh xin kính chào quí vị.
Chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày đến với quí vị hàng tuần để ôn lại một số điều liên quan đến Anh ngữ mà quí vị gặp trong đời sống. Quí vị có thắc mắc xin liên lạc với Hồn Việt TV nhờ chuyển lại.
Thưa anh, QA nhận được thư của một khán giả, ông Nguyễn Huỳnh ở Austin muốn anh giải thích thêm về động từ TO HANG, khi nào thì TO HANG là một động từ bất qui tắc tức là IRREGULAR, quá khứ là HUNG, quá khứ phân từ là HUNG và khi nào thì TO HANG là một động từ qui tắc REGULAR, quá khứ là HANGED, và quá khứ phân từ là HANGED.
TRÚC GIANG
Cháu cũng thắc mắc về động từ đó cùng với động từ TO FALL, FELL , FALLEN và TO FELL, FELLED, FELLED.
BBT
Thực ra còn có mấy động từ khác cũng gây bối rối không ít cho người học Anh ngữ, tôi sẽ đem ra nói luôn trong bài học hôm nay. Trước hết là động từ TO HANG, HUNG, HUNG và TO HANG, HANGED, HANGED. Đây là hai động từ khác nhau hoàn toàn.
Động từ bất qui tắc (IRREGULAR) TO HANG, HUNG, HUNG là treo, như treo cái áo, treo bức tranh, treo cờ. Thí dụ THEY HUNG THE PAINTING IN THE LIVING ROOM nghĩa là họ treo bức tranh trong phòng khách. Trúc Giang và QA thử dùng động từ này trong một thí dụ coi.
TRÚC GIANG
Thưa chú, cháu có thể nói treo ngôi sao trên ngọn cây Giáng Sinh: I HUNG THE STAR ON TOP OF THE CHRISTMAS TREE.
QA
WE HUNG THE FLAG AT HALF MAST FOR THE VICTIMS OF THE BOSTON MARATHON BOMBING là chúng ta treo cờ rủ để tưởng niệm các nạn nhân của vụ khủng bố ở Boston.
BBT
Trong khi đó, TO HANG, HANGED, HANGED, động từ qui tắc, REGULAR VERB, thì lại có nghĩa là giết ai bằng cách treo cổ như THE IRAQI GOVERNMENT HANGED SADDAM HUSSEIN IN 2006.
Động từ Trúc Giang hỏi, TO FALL, FELL, FALLEN là một động từ IRREGULAR nghĩa là té, ngã, rơi, rụng… Thí dụ HE FELL AND BROKE HIS LEG là anh ấy té và bị gẫy chân. QA cho nghe 2 thí dụ của cô coi, rồi tới Trúc Giang.
QA
HOUSE PRICES FELL A LITTLE BIT LAST MONTH.
THE LEAVES TURNED RED AND FELL AROUND 2 WEEKS AGO.
TRÚC GIANG
THE PLANE FELL FROM SKY AND BURNED ON THE GROUND.
IN 1975, HUE FELL BEFORE SAIGON nghĩa là Huế thất thủ trước Sài Gòn.
BBT
Cám ơn hai cô. Động từ FELL, FELLED, FELLED không dính dáng gì tới động từ TO FALL, FELL, FALLEN. TO FELL là cắt, chặt, đốn cây (cho đổ xuống). Thí dụ THE FENGSHUI MASTER WANTED TO FELL THE LARGE TREE IN THE FRONT YARD.
QA
Khi QA dọn vào căn nhà này, QA đã phải chặt tất cả những cây chuối ở sân sau: WE HAD TO FELL ALL THE BANANA TREES IN THE BACK YARD.
TRÚC GIANG
Cháu cũng thế: WE HAD TO FELL A MAPLE TREE TO GET A BETTER VIEW OF THE OCEAN. Cháu phải chặt cây phong trước nhà để nhìn được ra biển.
BBT
Động từ TO GRIND, GROUND, GROUND cũng có thể làm cho hai cô lầm với động từ TO GROUND, GROUNDED, GROUNDED.
TRÚC GIANG
Hình như cháu đã trông thấy chữ GROUNDED trên bao cà phê mà cháu mua cho ba cháu tuần trước thì phải.
BBT
Trúc Giang nhìn lầm rồi. Cà phê chưa xay, còn nguyên hạt là WHOLE BEAN COFFEE. Cà phê đã xay thì là GROUND COFFEE chứ không phải là GROUNDED COFFEE.
QA
Đúng rồi, QA thấy ở quầy thịt trong chợ còn bán GROUND BEEFGROUND PORK, vậy GROUND là xay. Còn GROUNDED là gì thưa anh?
BBT
TO GRIND, GROUND, GROUND là xay, là nghiền, là nghiến. TO GRIND COFFEE là xay cà phê. COFFEE GRINDER là cái máy xay cà phê. GROUND COFFEE là cà phê đã xay. FRESHLY GROUND COFFEE là cà phê mới xay.
TRÚC GIANG
Cháu nhớ có cô bạn cứ ngủ là nghiến răng kèn kẹt. Vậy nghiến răng là TO GRIND THE TEETH phải không chú?
BBT
Đúng vậy. Còn động từ TO GROUND, GROUNDED và GROUNDED thì nghĩa là bắt ở nhà, không cho ra ngoài sân chơi, phạt không cho đi chơi với bạn, hay không cho cất cánh như khi nói về máy bay. Thí dụ UNITED AIRLINES GROUNDED SOME PLANES FOR SAFETY CHECK nghĩa là công ty hàng không United Airlines tạm ngưng hoạt động, không cho bay một số máy bay để kiểm soát an toàn.
QA
Thưa anh, cách đây mấy tháng, cậu con trai hàng xóm bạn của con QA bị ba nó phạt nguyên một tháng không cho ra khỏi nhà đi chơi với con trai QA vậy thì phải nói thế nào trong trường hợp đó? Trúc Giang biết không?
TRÚC GIANG
Cháu nghĩ cháu sẽ nói HE GROUNDED HIS SON FOR THE WHOLE MONTH, như thế có đúng không thưa chú?
BBT
Rất đúng. Cũng có tin mới đây, Hoa kỳ đã tạm không cho các máy bay F-35 hoạt động vì có trục trặc. THE US GROUNDED ALL F-35 FIGHTERS TO CORRECT SOME PROBLEMS.
Hai động từ này cũng hay bị dùng sai tương tự như TO FALL và TO FELL của Trúc Giang vậy. Đó là động từ TO FIND, FOUND, FOUND và TO FOUND, FOUNDED, FOUNDED. Động từ bất qui tắc TO FIND, FOUNDED, FOUNDED là tìm thấy, khám phá ra. Động từ qui tắc TO FOUND, FOUNDED, FOUNDED là thành lập, làm ra, sáng lập. Vậy thì CHRISTOPHER COLUMBUS đã làm gì với Mỹ Châu, QA?
QA
QA nghĩ phải dùng TO FIND, FOUND, FOUND nghĩa là tìm ra để nói là COLUMBUS FOUND AMERICA.
BBT
Thế còn George Washington có tìm ra, khám phá ra Hoa kỳ không, Trúc Giang? Chúng ta dùng TO FIND hay TO FOUND với ông Washington?
TRÚC GIANG
Cháu nghĩ phải dùng TO FOUND để nói về Washington: MISTER WASHINGTON FOUNDED THE REPUBLIC. Ông Washington là một trong những người sáng lập ra nước Mỹ.
BBT
Cũng thế, chúng ta dùng TO FOUND với A CLUB, A COMPANY, AN ASSOCIATION, A NATION, AN ORGANIZATION, A SCHOOL… Trong khi đó, với con đường, A ROAD; kho tàng A TREASURE; giải pháp, A SOLUTION; một đáp số AN ANSWER… thì chúng ta dùng TO FIND, FOUND, FOUND.
QA
Thưa anh, có hai động từ TO RISE và TO RAISE cũng làm cho QA thấy rất bối rối, không dám dùng chỉ sợ dùng sai.
BBT
Động từ TO RAISE là động từ qui tắc, quá khứ là RAISED, quá khứ phân từ là RAISED. Động từ này nghĩa là tăng lên, làm cho cao hơn, theo sau nó phải có OBJECT tức là túc từ vì nó là một THA ĐỘNG TỪ (TRANSITIVE VERB). Thí dụ THE GAS COMPANIES RAISED THE PRICES MANY TIMES LAST YEAR nghĩa là các công ty xăng đã tăng giá xăng lên nhiều lần trong năm qua. Trúc Giang nói thử câu chính phủ sẽ tăng thuế trong năm nay bằng tiếng Anh coi.
TRÚC GIANG
THE GOVERNMENT WILL RAISE TAXES THIS YEAR.
BBT
QA nói câu này bằng tiếng Anh coi: chủ nhà lại tăng tiền thuê nhà lên một lần nữa.
QA
THE LAND LORD RAISED THE RENT ONE MORE TIME.
BBT
Trong khi đó, TO RISE, ROSE, RISEN nghĩa là tăng thì lại KHÔNG cần túc từ vì nó là một tự động tự, INTRANSITIVE VERB. Thí dụ GAS PRICE ROSE MORE THAN A DOLLAR IN ONE YEAR là giá xăng tăng hơn 1 đô la trong có 1 năm. QA và Trúc Giang cho nghe thí dụ của hai cô coi.
QA
AFTER THE RAIN OF LAST WEEK, THE RIVER ROSE FAST.
BBT
Đúng rồi, sau trận mưa tuần trước, nước sông dâng lên rất nhanh.
TRÚC GIANG
WHITE SMOKE ROSE FROM THE CORNER OF THE STREETS AFTER THE EXPLOSION là khói trăng bốc lên từ góc phố sau tiếng nổ.
BBT
Đã nói thì phải nói cho hết. Còn khoảng 4 động từ thuộc loại dễ gây bối rối lẫn lộn như thế tôi cũng sẽ nói tiếp ở đây. Đó là TO SET, SET, SET và TO SIT, SAT, SAT. Động từ TO SET là TRANSITIVE VERB cần một OBJECT đằng sau nghĩa là xếp hay đặt một vật gì xuống trong khi TO SIT là INTRANSITIVE, không cần túc từ nghĩa là ngồi xuống. QA và Trúc Giang cho nghe hai thí dụ với TO SET và TO SIT coi.
QA
HE SET THE SOFA NEXT TO THE BOOK CASE là ông ấy kê cái ghế sofa gần chiếc tủ sách.
SHE SAT NEAR THE FIRE PLACE AND CONTINUE TO KNIT là bà ấy ngồi gần lò sửa và tiếp tục đan.
TRÚC GIANG
WE SET THE CHAIR AGAINST THE WALL là chúng tôi xếp chiếc ghế ở sát tường.
SHE SAT IN THE FRONT ROW là cô ấy ngồi ở hàng ghế đầu.
QA
Thưa anh, QA có lần nghe con trai nói với em nó DON’T FORGET TO SET THE ALARM BEFORE GOING TO BED là đừng quên để/vặn đồng hồ báo thức trước khi đi ngủ, như vậy có đúng không?
BBT
Đúng. Chúng ta cũng có thể nói TO SET THE PRICE là đặt giá cho một món hàng, TO SET THE STOVE AT 350 DEGREES là vặn lò ở mức 350 độ, TO SET THE RADIO AT 1480 AM là vặn radio ở băng tần 1480 AM vân vân.
Còn hai động từ nữa mà tôi muốn nói ở đây là TO LAY và TO LIE. Động từ TO LAY, LAID, LAID là đặt nằm xuống, một động từ TRANSITIVE cần túc từ đi theo sau như khi chúng ta nói THEY LAID A NEW CARPET FOR THE ROOM là người ta trải thảm mới cho căn phòng. TO LIE, LAY, LAIN, một INTRANSITIVE VERB thì không cần OBJECT có nghĩa là nằm xuống thí dụ I LAY ON THE SOFA TO WATCH THE NEWS ON THE TELEVISION là tôi nằm trên ghế sofa để xem tin tức truyền hình. Trúc Giang có muốn cho nghe hai thí dụ của cô với TO LAY và TO LIE không?
TRÚC GIANG
THE MOTHER LAID THE BABY IN THE CRIB THEN TURNED OFF THE LIGHT là người mẹ đặt đứa con vào nôi rồi tắt đèn.
HE LIES THERE AWAKE ALL NIGHT là ông ấy nằm đó không ngủ suốt đêm.
QA
I LAID THE KEYS SOMEWHERE AND NOW I CAN’T FIND THEM là tôi để chùm chìa khóa ở đâu bây giờ không tìm thấy.
THE BABY LAY DOWN AND SLEPT THROUGH THE NIGHT là đứa bé nằm xuống là ngủ một mạch đến sáng.
BBT
Tôi nhắc hai cô cẩn thận với động từ TO LIE, một động từ REGULAR nghĩa là nói dối. Người hay nói dối là LIAR không phải là L-I-E-R. Danh từ của động từ này là A LIE, một câu nói dối, như khi nói THAT IS A LIE. Danh từ A WHITE LIE nghĩa là một câu, một lời nói dối vô hại, không quan trọng như khi hạ thấp tuổi của mình xuống, hay nói một điều không thật để làm vui lòng người nghe chẳng hạn. LYING là tính nói dối, sự nói dối. Thí dụ LYING WILL NOT GET YOU VERY FAR cũng gần giống như câu chúng ta nói trong tiếng Việt "đường đi hay tối, nói dối hay cùng". HE IS LYING THROUGH HIS TEETH hay HE IS LYING WITH A STRAIGHT FACE nghĩa là ông ta nói dối tỉnh bơ, nhìn mặt không thể nào biết ông ấy đang nói dối.
QUỲNH ANH
Cám ơn ông thầy, chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày đến đây xin tạm chấm dứt. Chương trình sẽ trở lại vào tuần tới trên đài Hồn Việt Television. Bùi Bảo Trúc, Trúc Giang và Quỳnh Anh xin chào tạm biệt quí vị và hẹn gặp lại trong chương trình tới.  

April 11, 2013

April 12, 2013


Ngày 8 tháng 4 năm 2013
Bạn ta,
Trong bộ bài tổ tôm có một quân bài tôi không biết rõ là quân gì, chỉ nghe mấy ông cụ đánh tổ tôm với ông bố tôi gọi là quân bán vợ đợ con. Tôi nghĩ chắc là nghèo lắm.
Nghèo đến độ nhìn quanh quẩn trong nhà thấy không còn gì bán được tiền, phải lôi vợ ra bán đắt, bán rẻ đi lấy tiền thì đích thị là phải nghèo thật.
Một người đàn ông Brazil tuần qua đã đem bán vợ trong internet. Giá cả mà ông ta đặt ra là năm chục đô la Mỹ. Ông mô tả vợ khá kỹ, lại kể ra đầy đủ những tính tốt của vợ và cho biết vợ ông 35 tuổi. Ông nói thêm rằng vợ ông với giá đó thì rất đáng mua.
Người đàn ông mà báo chí cho biết tên là Breno, nói rằng ông bán vợ vì lý do riêng mà ông không muốn nói ra. Lý do khác là vì ông cần tiền.
Nhưng quảng cáo vừa xuất hiện trên Mercado Livre, một dịch vụ thuộc eBay thứ Sáu tuần trước thì hôm sau, thứ Bẩy, chính phủ Brazil ra lệnh huỷ bỏ vì luật của Brazil cấm buôn bán các bộ phận cơ thể, người, máu, xương hay da.
Người phụ nữ được rao bán rõ ràng nằm trong danh sách những thứ không được bán. Không biết có ai nhanh tay nhanh mắt đọc được cái quảng cáo và giúp ông Breno giải quyết chuyện thiếu hụt tiền bạc của ông chưa.
Tôi tò mò muốn biết người chồng đăng báo bán vợ như thế nào. Quảng cáo rao bán vợ có khác quảng cáo bán cái xe không. Bán cái xe thì phải kể rõ là xe mấy máy, đã chạy bao nhiêu ngàn dặm, máy móc còn tốt không, máy lạnh còn chạy không, vỏ xe ra sao, mấy đời chủ (?). Muốn xem xe và chạy thử (?) thì liên lạc điện thoại. Giá cả là bao nhiêu. Giá nhất định hay có thể mặc cả, hay là OBO (Or Best Offer) ai trả cao nhất thì lôi về. Có khi chủ còn nêu ra lý do bán xe để gợi ý với khách muốn mua là xe tốt, bán nó không vì nó chạy dở, mà vì đã mua xe mới, không có chỗ đậu, dọn nhà đi xa, bị vợ bỏ, bị đào xù vân vân.
Viết một đoạn quảng cáo bán vợ khó hơn nhiều.
Thí dụ: Ði xa, bán gấp một chị vợ, 35 tuổi, một đời chồng, còn mặn mòi lắm. Vừa tân trang trên dưới bơm hút căng kéo đầy đủ hết. Răng lợi, ruột gan phèo phổi không hư chỗ nào. Chưa cắt đốt cột, lại cũng không vào nhà bảo sanh lần nào. Nấu ăn giỏi, đảm đang (?) chỉ phải tội hay đi shop. Thích mặc St John, mang ví Prada, giầy Valentino, kính Versace, đồ lót Victoria’s Secrets... đã max bốn cái credit card. Nay không còn cái credit card nào nên muốn có mấy cái mới để shop tiếp.
Có thể đến coi và dẫn đi ăn... thử. Xin hẹn trước. Cần xuất trình công hàm (?) độc thân. Gọi bất cứ giờ nào, không gặp xin để lại lời nhắn. Không phân biệt tuổi tác, xấu đẹp, thất nghiệp OK (?). Giá phải chăng, chỉ có 50 đô la Or Best Offer. Cần bán trước cuối tháng.
Rất tiếc là cái quảng cáo này đã bị dẹp, chứ nếu chưa, chỉ đọc được cái quảng cáo nghe cũng đã mát ruột rồi.
Nhưng còn cái giá 50 đô la. Tại sao lại rẻ rúng nhau như thế?
Cái quảng cáo đó mà còn, thế nào cũng có nhiều con heo đất bị giết móc ruột ra, rồi luôn cả những đồng quarter nằm kẹt dưới nệm ghế sa lông cũng bị moi ra cho bằng hết không chừa đồng nào để đi Brazil cho mà coi.

Ngày 9 tháng 4 năm 2013
Bạn ta,
Hội đồng thị xã Palo Alto ở bắc California đang sửa soạn thảo luận về một dự luật, mà nếu được thông qua và được ban hành, sẽ cấm một số cử chỉ mà rất nhiều người trong chúng ta vẫn làm, và khi dự luật biến thành luật, thì nó sẽ ảnh hưởng đến chúng ta không ít.
Dự luật mới chỉ dự tính áp dụng trong các cuộc họp hay các cuộc tranh luận chính trị. Nhưng làm sao biết chắc nó sẽ không được tu chính để đem áp dụng cả ở những nơi khác và luôn cả trong những sinh hoạt khác nữa?
Dự luật đề nghị cấm nhướng đôi lông mày lên, cười to hay cười khẩy và tất cả các cách diễn tả khác như nheo mắt lại, trợn mắt lên, háy một mắt, trề môi, bĩu mỏ vân vân. Các tác giả của dự luật cho rằng những cử chỉ như kể trên đều được dùng thay thế cho những phát biểu bằng lời nói đầy ý nghĩa khinh khi, miệt thị khi bất đồng với người khác tại các cuộc tranh luận chính trị. Những cử chỉ đó, theo thị xã Palo Alto, không giúp tạo không khí hòa hoãn và văn minh.
Vì thế nên cấm.
Dự tính của hội đồng thị xã Palo Alto là một dự tính rất nguy hiểm. Nguy hiểm ở chỗ nó vi phạm quyền tự do bầy tỏ tư tưởng được hiến pháp Hoa kỳ bảo vệ và được ghi trong Tu Chính Án số Một. Ðó là quyền được nói, phát biểu, bầy tỏ ý kiến, tư tưởng mà không bị ngăn chặn, cấm cản bởi bất cứ một ai, một thế lực nào.
Việc nheo mắt, cười khẩy, nhướng lông mày, trợn mắt … đích thực là để bầy tỏ thái độ bất đồng, khinh bỉ, miệt thị thật. Nhưng bất đồng, khinh bỉ hay miệt thị không phải là quyền tự do của con người hay sao?
Khi cấm rồi làm sao người dân ở đó sống?
Những cuộc tranh luận chính trị ở nhà làm sao tiếp tục được nếu một phía bị cấm cản nhiều như vậy.
Chính trị là một lãnh vực lan tràn ở khắp mọi nơi. Bất cứ chuyện gì cũng có thể rơi vào phạm trù của chính trị được. Những cấm cản sẽ làm cho các sinh hoạt bình thường không thể diễn ra một cách lành mạnh được nữa.
Người đàn ông sẽ không thể có bất cứ một ý kiến nào về mấy bộ St John hay Versace trong cuộc trình diễn thời trang trước khi đi dự tiệc nữa.
Thí dụ nhíu đôi lông mày là không được rồi. Cười đến ngã lăn xuống đất cũng không. Cười khẩy kiểu như Steve McQueen cũng không được. Trợn mắt lên càng không được. Bĩu môi thì lại càng chết.
Như vậy thì làm sao sống?
Mà nói rằng “Ôi chao ôi sao mà lại đẹp quá như thế này… Sao lại làm khổ tui zầy nè… Nhớ xưa mẹ bảo đừng có ham đẹp mà khổ… Sao mẹ nói đúng thế… Khổ đâu mà khổ nhiều thế này hở giời… rằng tôi nhan sắc cho chàng say sưa … Ôi giời ơi là ông Nguyễn Bính ôi là ông Nguyễn Bính… Ông làm câu thơ nào là chết người câu ấy ông ạ … Ðẹp làm gì cho khổ tui, cho giời đất ghen? Giời xanh quen thói đấy mà… Mặc cái gì cũng được, cũng đẹp… bây giờ là 7 giờ 49 phút rồi đấy nhá… đẹp quá hà … nhanh lên… đẹp khủng khiếp… đẹp dễ sợ luôn… đẹp ác… đó à nha! Rồi, xong chưa cho tui nhờ? Ði nhà thờ cũng bắt Chúa chờ là thế nào? Don Camillo đã nói là Chúa mà không bị đóng đinh thì có đứa… Không, có nói gì đâu… đọc thơ vui vậy đó mà … ”thì làm sao dám nhìn mình trong gương mà không thấy bị lương tâm cắn cấu?
Nghĩ tới cái dự luật ấy là đã thấy khổ quá rồi là như vậy.

Ngày 10 tháng 4 năm 2013
Bạn ta,
Tờ New York Post số phát hành cách đây hơn một tháng có đăng một cái tin mà bây giờ đọc, tuy muộn, vẫn có thể làm cho nhiều người lạnh xương sống.
Lạnh xương sống và phải thay đổi cách phát ngôn ngay tình của mình thì mới may ra tránh được thảm họa.
Số báo đề ngày 4 tháng 3 có chạy một bản tin của thông tín viên Denise Buffa theo đó, một người đàn ông trẻ ở Brooklyn, New York, tên là Jason Thomas, 27 tuổi, trong một trận cãi vã với vợ là Judy, đã đưa ra phê phán về một khu vực trên cơ thể của vợ, và vì lời phê phán này, Jason bị Judy dùng dao đâm chết.
Judy chắc chắn không hài lòng với nhận định của Jason về khu vực cơ thể ấy của cô.
Bài báo viết rằng trong lúc cãi nhau, Jason nói thẳng vôùi Judy điều Jason nghĩ về khu vực hậu cứ của vợ. Jason cho rằng Judy có chỗ để ngồi quá nhỏ.
Trong một xã hội được tuyên truyền sáng, trưa, chiều, tối rằng phải to mới là đẹp, thì nhận định của Jason về kích thước khiêm tốn của Judy ở vòng số ba, có thể đã làm cho Judy nổi điên lên, mất bình tĩnh, chạy ngay vào bếp, kiếm con dao đâm vào ngực chồng. Jason chết ngay tại chỗ.
Nói cái đít nhỏ được hiểu như một đánh giá không xây dựng, đầy vẻ chê bai. Judy nổi giận và đâm chết chồng.
Chi tiết này còn cho thấy những khác biệt về văn hóa Mỹ và Việt. Nếu Judy là một phụ nữ Việt thì chắc chắn một mạng người đã không bị phí phạm như ở Brooklyn, New York.
Trong văn hoá Việt, nói ra những chi tiết như Jason đã nói với Judy trong lần cãi nhau đó lại là một lời khen ngợi.
Lý do là vì người Việt coi chuyện nhỏ ở chỗ ấy là tốt. To mới là xấu. Người phụ nữ Việt sẽ rất vui vẻ được chồng khen tặng một cách thẳng thắn như thế. Ðiều này được thấy rõ trong một câu tục ngữ có rất nhiều nét tướng pháp ở trong: “Cả vú, to hông, cho không chẳng màng”.
To hông cũng phải đi đôi với to ở khu vực hậu cần. Không thể to hông mà không to chổ để ngồi được. Do đó, theo cái nhìn và quan niệm về đẹp của chúng ta, hai khu vực ấy mà to là có... thí cô hồn “cho không” cũng không thèm đem về.
Nhưng oan nghiệt cho Jason, chỉ vì Judy là người Mỹ, những người cho là hễ cứ to là... đẹp cái đã, nên Jason mới chết lãng xẹt như thế. Chứ hai vợ chồng Việt Nam cãi nhau, mà nói như Jason đã nói là khen vợ lắm, không hề có ý lăng mạ chút nào. Chỉ khi nào nói cái này to, cái kia lớn thì mới làm cho người phụ nữ nổi giận đùng đùng chạy vào bếp kiếm con dao to và dài để nói chuyện phải quấy.
Người Việt Nam không nổi điên lên về những chuyện ấm ớ như thế.
Có nổi điên lên là khi nào bị đưa ra những nhận định về giọng Karaoke, hay về cách ăn mặc của mình.
Bởi thế nên tại các tiệc cưới, người ta vẫn xếp hàng lên tra tấn tai của khách ngồi dưới bằng giọng hát và làm khổ mắt của những thân hữu bằng cái rốn ngoại lục tuần của họ, nhất định cho rằng cháu nội cháu ngoại không được Thượng Ðế cho độc quyền hở rốn, bà cũng hở lia chia vậy...
Và phụ nữ Việt Nam vẫn được những người chồng tử tế khen lấy khen để hai vùng chiến thuật, rằng cứ để nguyên như vậy là đẹp dễ sợ rồi, không cần sửa sang, upgrade lên làm gì hết và để mặc các bà vợ chạy như bay đi sửa khi chưa nói hết câu.
Vì không ai dại dột nói rằng đô thị đang rất cần chỉnh trang, xe cần làm máy, gối cần nhồi thêm bông, gà tây đút lò cần thêm stuffing...
Nói khác làm sao toàn thây được đây?

Ngày 11 tháng 4 năm 2013
Bạn ta,
Cách đây mấy hôm, theo tin của Reuters, nhà cầm quyền Ankara đã mở cuộc điều tra về 47 ông xã trưởng, lý trưởng thuộc một vùng ở phiá đông Thổ Nhĩ Kỳ về việc các ông này lấy bớt tiền mà chính phủ cấp cho các làng của các ông để xây cầu tiêu và dùng những khoản tiền đó để đi nhà thổ.
Chính phủ Thổ phát động chương trình mỗi làng một chiếc cầu tiêu cho 66 làng xã nghèo nhất.
Chính phủ cấp xi măng, ống sắt, tôn cho các làng để cải thiện tình trạng vệ sinh cho quốc gia chẳng gì cũng là thành viên của NATO, lại gia nhập Liên Hiệp Âu Châu, chẳng lẽ đi chơi với những nước văn minh như Anh, Pháp, Ðức, Ý... mà vẫn cứ để người dân ngồi kiểu nước lụt mà người Pháp phải đặt cho cái lối ngồi bài tiết cổ lỗ ấy là à la Turque.
Nhưng rõ ràng là các ông lý, ông xã Thổ này thấy chuyện xây cầu tiêu cho người dân ở đó không cần thiết lắm. Sống bao nhiêu thế kỷ nay, không có cái nhà cầu có chết ai không, lại được hưởng những cái thú rất được coi trọng ở Việt Nam:
Thứ nhất quận công, thứ nhì ỉa đồng
(tục ngữ Việt Nam)
hay xuống cấp một chút thì cũng là đứng thứ ba của những điều hạnh phúc trên đời:
Thứ nhất là đỗ thám hoa
Thứ nhì lấy vợ, thứ ba ỉa đồng
(tục ngữ Việt Nam)
Ðỗ thám hoa là đỗ thứ ba trong khoa thi Ðình. Làm được chuyện đó là sướng nhất. Kế đó là được lấy vợ. Thế mà từ hai điều đó, xuống một nấc là tới ngay ỉa đồng.
Nghĩ thế, 47 ông xã ông lý này liền để cho dân các làng này tiếp tục hưởng cái thú tuyệt vời mà họ đã được hưởng từ mấy chục thế kỷ nay. Các ông mang các vật dụng để xây cầu tiêu, tiện nghi mới mà các ông nghĩ là sẽ chỉ làm cho người dân ở những ngôi làng miền đông nước Thổ mất đi một điều khoái lạc vô cùng lớn, ra chợ bán lấy tiền làm chuyện khác vui hơn.
Nhà cầm quyền Ankara khám phá ra chuyện này không phải vì những lời tố giác của dân chúng: dân chúng hoàn toàn vui với niềm vui ngồi giữa thiên nhiên, với gió mát và trăng thanh. Chính phủ Thổ chỉ bắt đầu nghi ngờ khi thấy chợ trời bán những vật liệu xây cất với giá rẻ mạt và 47 ngôi làng trong số 66 làng trong danh sách được trợ cấp để xây cầu tiêu, dân chúng vẫn bón phân được cho ruộng mặc dầu không mua được phân bón vì Al Qaeda đã thu mua gần hết về làm bom nổ chơi cho vui.
Các ông lý, xã trưởng khai với các nhân viên điều tra rằng các ông đã làm một việc hợp lý hơn. Các ông đi tới thị trấn Trabzon bên bờ Hắc Hải và tiêu hết số tiền đó cho nhà thổ. Ðó là theo tin tức của nhật báo Hurriyet mà hãng thông tấn Reuters tường thuật lại.
Các ông thấy là các ông đã làm một việc rất chính đáng. Thay vì tiêu tiền cho những cái cầu tiêu cho người dân ở những cái làng nghèo, các ông đem chi cho nhà thổ thì có khác nhau bao nhiêu đâu!
Một đằng không viết hoa: nhà thổ.
Một đằng viết hoa: nhà Thổ.
Nhà thổ hay nhà Thổ hay nhà của người Thổ Nhĩ Kỳ thì cũng là một.
Same same cả mà.

Ngày 12 tháng 4 năm 2013
Bạn ta,
Tôi không biết tấm bia này được dựng ở đâu, nhưng tôi nghĩ nó phải có thật. Xem kỹ thì thấy không có vẻ gì là photoshop cả.
Mà nếu có photoshop để cố ý nói xấu đất nước thì cũng không thể sáng tạo được một tấm bia với nội dung dễ sợ như thế.
Phải chi cứ viết nguyên tiếng Việt thì đã không có chuyện. Đằng này lại muốn du khách nước ngoài đến "tham quan" nên dịch cha nó mấy chi tiết bằng tiếng Việt sang tiếng Anh mới lòi ra cái dốt đau, dốt đớn của các thạc sĩ bằng giả cũng như bằng thật của các trường trong nước.
Tấm bia viết bằng ba thứ tiếng Việt, Anh và Hoa đại khái đưa ra những chi tiết về một cây cổ thụ, cây gạo, một giống cây hoa mầu đỏ mọc khá nhiều ở ngoài Bắc. Gạo là giống cây có họ với cây gòn, quả có sợi bông có thể dùng để nhồi đệm, gối vân vân.
HINH SO 1
Hàng chữ khắc trên bia: CÂY GẠO ĐẠI THỤ TRỒNG NĂM 1284 (GIÁP THÂN) được dịch sang tiếng Anh ở phía dưới nguyên văn: PLANT RICE UNIVERSITY ACCEPTANCE PLANTED IN 1284 (BODY ARMOR).
Dịch sang tiếng Anh như những chữ ở trên thì đến bố Mỹ, bố Ăng Lê cũng chịu thua. Hiểu thế chó nào được.
Cứ từng chữ một, kiếm cuốn tự điển Việt Anh mở ra, thấy gì viết xuống nên CÂY dịch là PLANT, GẠO dịch là RICE, ĐẠI chắn được hiểu là đại học, nên dịch là UNIVERSITY, THỤ được hiểu là hấp thụ, là thu nhận, thì Ăng Lê phải là ACCEPTANCE chứ còn gì nữa.
Cây gạo to tổ chảng, thân cành có gai, lá kép hình chân vịt sao lại nghĩ nó là cây lúa để dịch là RICE? Đại thụ là cây lớn. Thụ là cây sao lại hiểu là hấp thụ để dịch là ACCEPTANCE. Đại là lớn, sao lại dịch là UNIVERSITY (như đại học cấp bằng giả ở trong nước?)
Điều đáng nói ở đây không phải chỉ là tiếng Anh tầm bậy, mà những đứa có trách nhiệm làm tấm bia này còn dốt luôn cả tiếng Việt nữa. Không biết cả những chữ "đại thụ". Cũng không biết cây gạo là thứ cây không sản xuất ra hạt gạo nên mới dịch là RICE.
Nhưng kinh khủng hơn hết là hai tiếng trong ngoặc đơn: GIÁP THÂN tức là năm 1284 thì được dịch là BODY ARMOR. ARMOR là áo giáp. BODY là thân thể. BODY ARMOR là Giáp Thân! Từ nay, mấy anh tuổi Thân con khỉ sinh năm 1944 được quyền khoe nhắng lên là có áo kị đạn, súng bắn không mất sợi lông, oai kể gì!
Để cho bọn dốt nát này dịch diếc như vậy làm công việc dịch hai chữ QUÍ DẬU sang tiếng Pháp thế nào chẳng nhắm mắt nhắm mũi dịch là POULE DE LUXE. Không biết má của mấy cậu ôn hoàng dịch lệ trong bộ chính trị có chị nào tuổi Quí Dậu để qua tài dịch của bọn dốt nát trở thành (POULE DE LUXE) đĩ hạng sang không?
Bố khỉ. Dịch với chả dịch.
Học tiếng Anh bằng sách dậy tiếng Anh của Tầu viết thì dịch như vậy là giỏi lắm rồi!

ANH NGỮ TRONG ĐỜI SỐNG HÀNG NGÀY

(Bài số 167)
CONTINUOUS (PROGRESSIVE) TENSE(S)
Bản ghi chép lại do Lãm Thúy thực hiện. Bài học số 167 sẽ được phát trên Hồn Việt Television trong tháng 6 năm 2013.
QUỲNH ANH:
Đây là chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày do Bùi Bảo Trúc phụ trách. Bùi Bảo Trúc , Lãm Thúy và Quỳnh Anh xin kính chào quí vị.
Chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày đến với quí vị hàng tuần để ôn lại một số điều liên quan đến Anh ngữ mà quí vị gặp trong đời sống. Quí vị có thắc mắc xin liên lạc với Hồn Việt TV nhờ chuyển lại.
LÃM THÚY
Thúy có một số thắc mắc về các thì liên tiến, tức là CONTINUOUS TENSES hay là PROGRESSIVE TENSES, đó là hình như có một số động từ không thể dùng trong các thì này phải không thưa thầy? Và hình như PRESENT CONTINUOUS TENSE không phải chỉ được dùng để diễn tả những việc đang diễn ra vào lúc này có phải thế không?
BBT
Thì hiện tại liên tiến PRESENT CONTINUOUS TENSE thực ra không rắc rối như các thì (tenses) khác trong Anh ngữ. Việc tạo thành PRESENT CONTINUOUS cũng không khó lắm. Chúng ta dùng hiện tại của động từ TO BE với PRESENT PARTICIPLE của động từ chính (tức là VERB+ING) là có ngay thì hiện tại liên tiến. Thí dụ I AM READING , YOU ARE WORKING, HE IS WALKING, SHE IS COOKING, THE CAT IS SLEEPING, WE ARE WAITING, THEY ARE MOWING THE GRASS.
QA
QA nghĩ chắc cũng có PAST CONTINUOUS và FUTURE CONTINUOUS phải không, thưa anh?
BBT
Đúng vậy. Để có PAST CONTINUOUS, chúng ta dùng PAST TENSE của động từ TO BE là I WAS, YOU WERE, HE WAS, WE WERE, THEY WERE và theo sau là PRESENT PARTICIPLE của động từ chính. QA cho nghe hai thí dụ của PAST CONTINUOUS coi.
QA
Thí dụ như một câu trong bài hát của Patti Page, bài CHANGING PARTNERS, câu WE WERE DANCING TOGETHER TO A DREAMY MELODY… Hay tối hôm qua, I WAS TALKING ON THE PHONE WHEN HE CAME.
BBT
Cám ơn cô. Để có FUTURE CONTINUOUS, chúng ta dùng FUTURE của TO BE cùng với PRESENT PARTICIPLE của động từ chính để nói về một việc diễn ra, và kéo dài trong một thời điểm nào đó trong tương lai. Thí dụ I SHALL BE HAVING DINNER WITH HIM THIS SUNDAY. HE WILL BE SLEEPING WHEN WE GET HOME. Thúy cho nghe hai thí dụ dùng thì FUTURE CONTINUOUS của cô coi.
LÃM THÚY
NEXT WEEK, MY SON WILL BE DRIVING TO SAN FRANCISCO WITH HIS FRIENDS.
TONIGHT, WE WILL BE SITTING DOWN AND TALK ABOUT IT.
BBT
Dĩ nhiên là hai cô đều biết thể hỏi (QUESTION) và thể phủ định ( NEGATIVE) của các thì này rồi. Nhưng hai cô cứ cho nghe mấy thí dụ của hai cô coi.
QA
Đây là thể hỏi: WAS HE HELPING YOU? WILL WE BE MEETING THEM?
Và đây là thể phủ định: HE WAS NOT HELPING YOU.
WE WILL NOT BE MEETING THEM.
LÃM THÚY
Đây là hai câu trong thể hỏi của Thúy: WERE YOU TALKING TO THEM? SHALL WE BE STAYING WITH THEM?
Và đây là hai câu NEGATIVE: YOU WERE NOT TALKING TO THEM. WE SHALL NOT BE STAYING WITH HIM.
BBT
Bây giờ tôi trả lời thắc mắc của Lãm Thúy. Cô hỏi có phải thì PRESENT CONTINUOUS còn được dùng để nói về những việc có thể KHÔNG ĐANG XẨY RA VÀO LÚC NÀY hay không. Câu trả lời là đúng vậy. Thông thường thì chúng ta dùng PRESENT CONTINUOUS cho những việc đang xẩy ra, đang diễn ra, hay đang còn kéo dài vào lúc này, lúc chúng ta đang nói. Thí dụ I AM SITTING HERE WITH YOU. WE ARE HAVING AN ENGLISH LESSON.
Nhưng PRESENT CONTINUOUS còn được dùng để nói về một việc làm trong tương lai nữa, thường là một tương lai rất gần, tiếng Anh nói là NEAR FUTURE.
Thí dụ HE IS FLYING TO PARIS TOMORROW. Ngày mai là tương lai gần (NEAR FUTURE). QA cho nghe hai thí dụ dùng PRESENT CONTINUOUS để nói về những việc sắp xẩy ra trong một tương lai gần coi.
QA
SHE IS COMING HERE NEXT WEEK.
WE ARE REACHING THE MIDDLE OF THE YEAR VERY SOON.
BBT
Còn Lãm Thúy?
LÃM THÚY
THE HOT SEASON IS APPROACHING IN A MONTH.
THE PLANE IS LANDING IN A FEW MINUTES.
BBT
Nhân đây tôi cũng nói thêm là chúng ta cũng có thể dùng SIMPLE PRESENT TENSE cho những việc chắc chắn sẽ diễn ra trong một tương lai rất gần. Đó là những việc không có thể thay đổi được, những việc đã được hoạch định, xếp đặt, giàn xếp để nhất định sẽ diễn ra. Thí dụ THE PLANE TAKES OFF IN 5 MINUTES. Theo thời biểu, chuyến bay sẽ rời phi trường trong 5 phút. Không ai có thể thay đổi thời biểu này. Máy bay đang ở phi đạo, đài kiểm soát không lưu đã cho phép phi công cất cánh, phi đạo đã trống … QA cho biết những khác biệt giữa ba câu sau đây :
1 / HE WILL GO TO TORONTO NEXT WEEK.
2 / HE IS GOING TO TORONTO TOMORROW.
3 / HE GOES TO TORONTO TONIGHT.
QA
Câu số 1, ông ấy sẽ đi Toronto (SIMPLE FUTURE) tuần tới. Chuyện đi Toronto của ông ấy còn 1 tuần nữa mới diễn ra. Có thể sẽ có thay đổi, ông ấy có thể sẽ đi, mà cũng có thể sẽ không đi đúng ngày giờ ông ấy dự tính.
Câu số 2, chuyến đi sẽ diễn ra trong một tương lai gần, (PRESENT CONTINUOUS) nhưng vẫn có thể có thay đổi vào phút chót.
Câu số 3, chuyến đi chắc chắn sẽ diễn ra (SIMPLE PRESENT) tối nay, chỉ còn vài tiếng nữa. Ông ấy đã ra phi trường, đã gửi hành lý, đã có vé lên máy bay… năn nỉ cách mấy thì ông ấy sẽ vẫn đi Toronto như thường.
BBT
Cám ơn cô QA. Thì PRESENT CONTINUOUS dùng rất dễ như hai cô đã thấy. Nhưng không phải cứ TO BE với PRESENT PARTICIPLE là được đâu. Chỉ có các động từ diễn tả những hành động (ACTION VERBS) mới có thể dùng với thì CONTINUOUS. Thí dụ TO WALK, TO EAT, TO COOK, TO READ… là những ACTION VERBS. Nhưng các động từ KHÔNG CHỈ HÀNH ĐỘNG (NON-ACTION VERBS) thì không thể dùng với thì CONTINUOUS.
Thúy có biết một hai động từ nào như thế không, tức là NON ACTION VERBS, nghĩa là các động từ không chỉ những hành động không?
LÃM THÚY
Thưa anh, thí dụ TO REMEMBER hay TO BELIEVE chăng?
BBT
Đúng. Còn QA?
QA
Thưa anh, QA biết được 3 động từ này: TO HATE, TO LIKE, TO WANT không biết có đúng không.
BBT
Đúng, đó là những động từ (NON-ACTION VERBS) không diễn tả một hành động nào. TO HATE nghĩa là ghét. Nói tôi ghét mùa đông thì chuyện đó không bao giờ được thể hiện bằng bất cứ một việc làm, một hành động nào cả. Tôi không chồm dậy … đánh cho mùa đông hai ba thế đòn tae kwan do bao giờ. Ghét mùa đông thì ngồi xuống … nghĩ toàn chuyện xấu cho mùa đông, nguyền rủa mùa đông bằng những điều độc địa nhất là cùng. Chúng ta không dùng chúng trong thì CONTINUOUS TENSES. Hai động từ của Thúy đưa ra là TO REMEMBER và TO BELIEVE chẳng hạn. Không có một hành động (ACTIONS) nào đi kèm với hai động từ này. Các động từ QA đưa raTO HATE, TO LIKE, TO WANT cũng không thể dùng với thì CONTINUOUS.
LÃM THÚY
Nhưng thưa anh, Thúy thấy cái quảng cáo của McDonalds viết thế này: I’M LOVIN’ IT ( I AM LOVING IT). Viết như vậy thì sai hay đúng vì động từ TO LOVE là một NON ACTION VERB?
BBT
Viết I AM LOVING IT là sai về mặt văn phạm. Cô nói đúng, chúng ta không thể dùng động từ TO LOVE trong thì CONTINUOUS. Nhưng trong các quảng cáo, có khi người ta cố tình viết (sai) như thế để tạo sự chú ý của người đọc. Quảng cáo nghe hay đọc càng vô lý, càng kỳ cục thì lại càng làm cho người ta nhớ. Đó là lý do McDonalds cố tình viết một câu sai văn phạm như vậy. Có lẽ có người không ưa cái quảng cáo đó nên đã chơi trò chiết tự, hoán đổi vị trí của những chữ trong câu quảng cáo hamburger của McDonalds để từ I AM LOVING IT thành AILING VOMIT. Một đằng để nói lên sự ưa thích món hamburger của McDonalds, đem đổi vị trí của mấy chữ là có thể biến câu ấy thành AILING VOMIT nghĩa là phát … bịnh muốn ói luôn.
QA
Thưa anh, QA có thêm một thắc mắc nữa, đó là làm sao dùng MẠO TỪ XÁC ĐỊNH DEFINITE ARTICLE "THE" cho đúng, đặc biệt là với các nơi chốn. Khi nào dùng THE và khi nào không dùng THE? QA vẫn chưa nắm vững nên cứ bị lũ con sửa sai hoài. Thí dụ có lần QA nói I CAME FROM THE ASIA thì bị con gái sửa ngay và bắêt QA nói lại là I CAME FROM ASIA.
BBT
Thắc mắc của QA khó có câu trả lời ngắn và gọn. Thực ra thì trước những địa danh, những nơi chốn người ta không có hẳn 1 quy luật rõ ràng nào . Việc dùng hay không dùng THE trước những địa danh, nơi chốn, chúng ta phải cố nhớ mà thôi.
Con gái QA sửa mẹ rất đúng.
Với các châu lục, người ta KHÔNG dùng mạo từ THE. Do đó, trước ASIA, EUROPE, AMERICA, AFRICA, AUSTRALIA không bao giờ có mạo từ THE. Thúy cho nghe hai thí dụ coi.
LÃM THÚY
WE VISITED EUROPE A YEAR AGO.
I HAVE A FRIEND LIVING IN AUSTRALIA.
BBT
Với tên các nước, tiểu bang của Mỹ, tỉnh bang của Canada , thành phố, núi non, hồ, lâm viên chúng ta không dùng mạo từ THE. QA cho nghe mấy thí dụ không dùng THE trước một vài địa danh coi.
QA
WE ALL LOVE CENTRAL PARK (công vien) IN NEW YORK.
MY BROTHER IS LIVING IN GEORGIA (tiểu bang).
MANY YOUNG PEOPLE LOVE NEW YORK CITY (thành phố).
THEY HAVE A VERY NICE APARTMENT IN MAIN STREET (đường phố).
LÃM THÚY
I MET A VERY NICE LADY FROM ONTARIO (tỉnh bang), CANADA.
MY FAMILY WENT TO LAKE TAHOE (hồ) FOR VACATION.
LAST MONTH, A VERY OLD MAN CLIMBED MT EVEREST (núi).
BBT
Trong khi đó, người ta lại PHẢI dùng THE trước tên của các sa mạc thí dụ THE SAHARA DESERT, THE GOBI DESERT, THE NEGEV DESERT.
Chúng ta cũng phải dùng THE trước tên của một số quốc gia như THE UNITED STATES OF AMERICA, THE UNITED ARAB REPUBLIC, THE UNITED KINGDOM, THE SOVIET RUSSIA…
Chúng ta cũng dùng THE trước tên của các đại dương và biển thí dụ THE ATLANTIC OCEAN, THE PACIFIC OCEAN, THE MEDITERRANEAN SEA, THE RED SEA, THE INDIAN OCEAN…
Chúng ta cũng dùng THE trước tên của những con sông thí dụ THE MEKONG, THE NILE, THE MISSISSIPPI, THE RED RIVER, THE GANGES…Tên của các rặng núi cũng cần mạo từ THE đằng trước thí dụ THE ANDES, THE ROCKIES, THE ALPS, THE TRUONG SON…
Mạo từ THE cũng được dùng trước tên của các kiến trúc như THE EIFFEL TOWER, THE EMPIRE STATE BUILDING, THE THIEN MU PAGODA, THE INDEPENDENCE PALACE, THE WHITE HOUSE, THE TAJ MAHAL…
QUỲNH ANH
Cám ơn ông thầy, chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày đến đây xin tạm chấm dứt. Chương trình sẽ trở lại vào tuần tới trên đài Hồn Việt Television. Bùi Bảo Trúc, Lãm Thúy và Quỳnh Anh xin chào tạm biệt quí vị và hẹn gặp lại trong chương trình tới.