January 13, 2011

January 14, 2011

Ngày 10 tháng 1 năm 2011

Bạn ta,

Người đàn bà họ Hoạn trong Kiều là một người độc ác, mưu mô và nham hiểm. Nhưng nghĩ cho cùng, nàng cũng chỉ " … chút phận đàn bà, ghen tuông thì cũng người ta thường tình" như khi nàng xuống giọng năn nỉ Kiều xin tha tội.

Ít người yêu nổi nhân vật này.

Nhưng tôi nghĩ dẫu sao, cũng có một việc Hoạn Thư làm được. Đó là ở đoạn Thúc Sinh trở về nhà, được Hoạn Thư bầy tiệc để mừng đoàn viên.

Chính trong bữa tiệc rượu đó, Hoạn Thư mới ra tay cho Kiều một trận. Kiều được gọi đến hầu rượu cho Thúc Sinh. Thỉnh thoảng Hoạn Thư lại bắt khoan bắt nhặt, nhiếc móc Kiều đủ điều. Thúc Sinh ngồi đó "như dại, như ngây, giọt dài, giọt vắn, chén đầy, chén vơi".

Cục cưng của Thúc Sinh bị vợ hành cho đến nơi đến chốn. Tàn tiệc rượu, Hoạn Thư bảo Kiều gẩy đàn cho chồng nghe. Kiều lên dây đàn rồi " bốn dây như khóc như than, khiến người trên tiệc cũng tan nát lòng". Thúc Sinh ngồi nghe Kiều đàn, bản nhạc buồn đứt ruột. Nhưng Thúc Sinh đau hơn nữa là ngồi đó, thấy cục cưng bị Hoạn Thư đầy đọa mà không dám hó hé một câu. Thúc Kỳ Tâm chỉ biết "cúi đầu chàng những gạt thầm giọt Tương". Thấy chồng nước mắt lã chã, Hoạn Thư bèn gầm lên: "Cuộc vui gẩy khúc đoạn trường ấy chi, sao chẳng biết ý tứ gì, cho chàng buồn bã, tội thì tại ngươi".

Thúc Sinh đau khổ, ngồi chết trân nghe cục cưng bị mắng như tát nước vào mặt. Hoạn Thư thực ra, dùng bản nhạc buồn cũng chỉ là một cái cớ để cho Kiều một trận, cho Thúc Sinh biết tay . Bởi lẽ làm cho Thúc Sinh đau khổ thì càng đúng ý Hoạn Thư chứ có đi ra ngoài chiến thuật của nàng đâu.

Nhưng Kiều cũng bố lếu bố láo thật. Tại tiệc mừng người về, sao không chọn những bản nhạc vui một chút cho Thúc Sinh vui. Cắc cớ chi lôi mấy bản nhạc buồn ra mà gẩy, những bản nhạc buồn mà chính Kim Trọng khi nghe Kiều đàn lần đầu tiên, cũng phải "ngơ ngẩn sầu, khi tựa gối, khi cúi đầu, khi vò chín khúc , khi trau đổi mày". Kim Trọng trong lần nghe nhạc ấy đã phát chán đến nỗi phải hỏi Kiều "so chi những bậc tiêu tao, thiệt lòng mình cũng nao nao lòng người". Kiều đáp bằng một câu vô duyên tận mạng: "Quen mất nết đi rồi, tẻ vui thời cũng tính trời biết sao". Kiều hứa là "Lời vàng vâng lĩnh ý cao, họa dần dần bớt chút nào được không".

Nhưng rồi chứng nào vẫn tật nấy. Luân lạc bao phen, đến lúc đem đàn gẩy cho Thúc Sinh, Kiều vẫn lại đem nhạc buồn cho công-tử-bốc-rời nghe để bị Hoạn Thư mắng cho một trận nát mặt.

Tôi bỗng nhớ người họ-Hoạn-danh-gia trong buổi tối thứ Sáu tuần trước. Tối hôm ấy, mấy người bạn rủ tôi đi nghe nhạc ở một quán hát-cho-nhau-nghe. Thực ra, mục đích của chúng tôi là đi ăn. Nghe nhạc chỉ là phụ. Nhưng ở đó, những giọng hát làm những cái buồng tắm đau khổ được đem ra tra tấn người nghe bằng đủ các thứ nhạc không hề ăn nhậu gì tới chuyện ngồi nghe nhạc của chúng tôi. Có những giọng hát mà nghe xong, tôi càng thấm thía câu mà người Mỹ thường nói: "It takes all kinds of people to make up our society." Thôi thì phải đủ mọi loại người mới làm thành cái xã hội này. Nên chuyện hát cũng thế, có phải lúc nào cũng là Thái Thanh, Kim Tước, Mai Hương, Tuấn Ngọc, Khánh Ly … đâu. Cũng phải có những giọng khác nữa chứ. Nhưng tối hôm đó, tôi quả tình ước gì có Hoạn Thư ngồi cạnh thì đỡ cho cái thân già này biết là bao nhiêu. Ai lại đầu năm, đầu tháng, chúng tôi, không phải chỉ mình tôi, mà luôn cả bàn của chúng tôi, mấy người bạn cũng đều bị cho nghe một bản nhạc hệt như bài Thúc Sinh bị Kiều tra tấn. Đó là một bản nhạc thê thiết, chết chóc, đau đớn không để đâu cho hết. Một giọng hát không hay ho gì quăng cho chúng tôi một ca khúc không có lý gì để được hát lên trong một buổi tối đầu năm, đầu tháng như thế.

Vừa mới đầu năm được vài ba bữa, nàng ấn vào tai chúng tôi một ca khúc đầy những thê thiết nỉ non. Nào là "không chết người trai chiến sĩ, mà chết người gái nhỏ hậu phương…" Rồi lại " chiếc bình hoa ngày cưới thành chiếc bình hương… áo anh sứt chỉ đường tà, vợ anh chết sớm …"

Bài thơ của Hữu Loan là một bài thơ hay trong bối cảnh của cuộc chiến tranh bi thảm mà dân tộc chúng ta phải gánh. Bài hát có thể hay trong một lúc khác. Một buổi nói chuyện về cuộc chiến Pháp Việt chẳng hạn. Hay về những khổ đau của dân tộc trong chiến tranh. Nhưng trong một buổi tối cuối tuần, sau một tuần vất vả đuổi theo đời sống, công việc, chúng tôi chắc chắn không cần những điều chết chóc bi thảm đó. Người phụ nữ lên hát biết thừa rằng đó là bài hát buồn. Nhưng vẫn hát. Như thế có tử tế với chúng tôi không? Như buổi sáng ra, nghe đài phát thanh xin thính giả "chia sẻ" một cái cáo phó. Thưa chúng tôi muốn nghe tin vui để bắt đầu một ngày mới. Tại sao ấn cho chúng tôi cái tin buồn và bắt chúng tôi "chia sẻ" cái tin buồn ấy? Có gì vui thì chia cho chúng tôi chứ tại sao đem chuyện buồn chia cho chúng tôi? Nỗi buồn là của gia đình người quá cố. Chúng tôi nghe, thì thông cảm với nỗi đau mất mát đó. Nhưng tại sao chia cho chúng tôi một phần, bắt chúng tôi đau buồn cho gia đình có tang, có mất mát đó. Nếu đó là một gia đình gần gũi, thân thiết với chúng tôi thì không cần phải nhắc chúng tôi cũng đến để chia nỗi buồn đó. Nhưng tại sao những chuyện không dính dáng gì tới chúng tôi lại đẩy sang cho chúng tôi, bắt chúng tôi "chia sẻ"?. Buổi tối chúng tôi đi nghe nhạc, đang vui, tại sao lại ấn vào tai chúng tôi một bài hát bi thảm như thế làm gì? Cứ tập và hát bài hát ấy để thỏa mãn cơn thèm hát của mình trong buồng tắm, nhưng đem cho chúng tôi nghe thì không được.

Hoạn Thư ở đâu, lúc cần thì kiếm không ra mới là tức cái … mình chứ !


Ngày 11 tháng 1 năm 2010

Bạn ta,

Tôi không thích những quảng cáo của các sòng bài mà thỉnh thoảng tôi xem thấy trên các đài truyền hình ở đây. Lý do là vì những quảng cáo đó không có được bao nhiêu sự thật.

Thí dụ những hình ảnh của những người đàn ông trẻ tuổi, đẹp trai, quần áo đắt tiền, tươi cười bên bàn blackjack, những người phụ nữ đứng cạnh đó, cũng tươi cười, tay cầm ly rượu. Ở những đoạn khác thì những người đàn ông và những người phụ nữ đẹp khiêu vũ với nhau, hay ngồi cạnh bể bơi, trong căn phòng đẹp và lịch sự, làm những gì (?) với nhau thì chỉ có trời biết.

Xem những quảng cáo đó, tôi cứ thắc mắc tại sao các sòng bài lại tử tế với họ như thế? Quảng cáo nào cũng nói đến những số tiền trúng hết sức lớn. Những người đàn ông đàn bà lúc nào cũng đại thắng tại các bàn roulette, lúc nào cũng thấy giang rộng hai tay vơ về cả đống chips.

Không bao giờ thấy những khuôn mặt đờ đẫn, thẫn thờ trên đường về, đầu óc đang tính toán những câu nói để trả lời khi về nhà, mang cái mặt thua bạc vào đối diện với thực tế. Khác hẳn cảnh "nghe vẻ nghè ve, nghe vè cờ bạc, đầu hôm xao xác, bác hốt như tiên, đêm khuya hết tiền, bạc như chim cú, cái đầu sù sụ, con mắt trỏm lơ, hình đi phất phơ, như con chó đói, dạo xóm dạo làng, quần rách lang thang, lấy tay mà túm…"

Câu hỏi, điều thắc mắc của tôi là tại sao cả hai bên đều thắng lớn cả. Người đánh bạc thì thắng to. Chủ sòng bài thì thừa tiền để trả tiền điện, để xây cất những cao ốc lớn lấy chỗ cho người đánh bạc. Thế thì ai thua cho sòng bài để sòng bài có tiền như thế? Và sòng bài nào cứ thua lia lịa để cho những con bạc thắng lớn như vậy?

Nhất định phải có một bên thua. Không thể cả hai bên đều thắng, đều vui vẻ như vậy.

Một quảng cáo khác thì cho thấy cảnh một người lái chiếc SUV chở theo mấy người khác, vừa ra khỏi sòng bài, đang trên đường về nhà, ngó lại kính sau, nhìn thấy sòng bài, liền vòng chữ U quay lại để … đánh tiếp. Tất cả những người ngồi trong xe đều mừng rỡ, tươi cười. Cảnh đó , tôi cũng không thấy ở ngoài đời lần nào.

Trong một quảng cáo khác nữa, có tiếng người đàn ông nói rằng tan sở là ông đến ngay sòng bài. Bạn gái của ông cũng thế. Ông còn cho biết các bạn khác của ông không bao giờ trở về nhà cả.

Đó cũng là cảnh tôi chưa thấy ngoài đời bao giờ. Họ làm gì mà sung sướng và hạnh phúc như thế? Cứ tan sở không về nhà là khốn nạn thân đời ngay. Ở đó mà kéo nhau tối ngày ở sòng bài.

Trong khi tôi, ở nước Mỹ quá nửa đời vẫn hì hục đi làm, chẳng bao giờ có thể vác xác đi tới những sòng bài giải trí vui như vậy. Mà lại còn thắng lớn nữa!

Cách đây mấy năm, tờ Orange County Register có đăng tin về một vụ nổ súng. Bốn thanh niên trên một chiếc Mercedes đang chạy trên xa lộ thì bị bắn. Họ phải tấp xe vào lề đường. Chuyện xẩy ra vào lúc 2 giờ sáng. Tất cả những người ngồi rong xe đều trên dưới hai mươi. Bản tin cho biết họ vừa trên đường trở về từ sòng bài Pala thì bị bắn.

Trời đất, sao mà họ sướng như thế? Ở tuổi đó, con trai tôi đang học mờ mắt ở trường. Xe thì đi cái Corolla cũ rích chứ đâu mà Mercedes . Lúc hai giờ sáng, chắc nó đang vùi đầu vào đống sách ở trường Claremont McKenna chứ đâu có từ Pala về.

Tội cho bố con tôi biết là chừng nào!

Cứ nghĩ đến những điều đó là tôi lại ghét cay ghét đắng những cái quảng cáo sòng bài là như vậy.

Hay đúng như lời người bạn của tôi vẫn nói: Hạnh phúc toàn xẩy ra cho những người khác không à…


Ngày 12 tháng 1 năm 2011

Bạn ta,

Mấy tuần trước trong internet, một người bạn gửi cho tôi xem một đoạn video thu bằng máy điện thoại cầm tay ở Việt Nam.

Đoạn video thu lén nên không rõ lắm. Hình ảnh không đẹp, có những lúc hình ảnh bị biến dạng, những người trong video không đứng thẳng mà có những lúc nghiêng ngả vì người cầm máy phải kín đáo trong khi thu lén những hình ảnh ấy.

Đó là đoạn video thu được trong một căn phòng khách sạn. Một người đàn ông mua dâm và hai phụ nữ bán dâm bị công an ập vào bắt giữ và làm biên bản.

Hai người phụ nữ còn trẻ. Người đàn ông cũng còn trẻ, tay chân có xâm hình. Nơi diễn ra cảnh bố ráp là một khách sạn ở Cẩm Phả, thành phố tôi nghĩ lúc nào cũng đen khói từ các mỏ than bay ra. Nhưng đất nước đã phát triển, giầu mạnh nên không thấy bụi bậm, khói đen nữa. Toán công an đi bắt người phải có khoảng ba hay bốn người. Một trong những người đó, bằng giọng nói rất hách dịch, "mày tao" với hai phụ nữ , hăm dọa, thóa mạ nặng lời, ra lệnh cho hai cô phải đứng thẳng, giang tay ra không được che lại phần hạ thể lõa lồ để cho người công an này chụp hình. Rõ ràng đó không phải là những bức hình cần thiết để bỏ vào hồ sơ truy tố hay phạt vạ hai phụ nữ này. Hai cô sau khi bị chụp ảnh, đã cúi xuống, oà khóc vì xấu hổ.

Cái lối ăn nói mất dậy, vô giáo dục và hoàn toàn không đúng như ngôn ngữ làm việc của người công an ấy bỗng làm tôi nhớ đến một vụ khác xẩy ra ở ngay thành phố Westminster thuộc nam California.

Nội vụ bắt đầu với một người đàn ông dùng một vật nhọn cà vào một chiếc Mercedes mới. Chuyện này thì cũng không phải là chuyện ít thấy. Bạn tôi thường nói nếu mua cái xe mới thì nhớ đừng có đậu gần xe của các đồng hương. Lạng quạng thế nào cũng bị đồng hương, đồng bào dùng cái đinh, cái tua vít, cái chìa khóa vạch cho một đường làm kỷ niệm.

Không hề có chuyện " … người mình … có tình đồng hương" như câu quảng cáo của ông lang Bướm Vàng.

Việc người đàn ông làm này là một việc hoàn toàn sai quấy. Không ai có thể bênh được ông ta. Chủ xe trông thấy, gọi an ninh. Người đàn ông bị bắt. Cảnh sát được gọi đến để giải quyết.

Cảnh sát viên là một người Mỹ gốc Việt. Ông ta có tên Việt Nam đeo trên ngực. Một người Việt có camera có mặt tại chỗ đã thu được tất cả những gì xẩy ra sau đó.

Người đàn ông cào xe được yêu cầu đưa chùm chìa khóa cho cảnh sát. Ông có vẻ không muốn đưa theo lệnh của cảnh sát. Ông được yêu cầu quay lưng lại, vòng tay ra đằng sau để cảnh sát còng tay. Có thể ông không thích làm như thế. Không ai thích bị còng tay cả. Nhưng cuối cùng thì cảnh sát viên người Việt kia cũng còng được tay của người đàn ông kia.

Thái độ của người đàn ông chắc đã làm cho cảnh sát viên P.H. không vui lắm. Ông cảnh sát chỉ tay vào mặt người đàn ông trước khi còng tay ông ta và nói, nguyên văn được video thu lại, rằng :"Don’t make me mad. I get mad. I’ll shoot you."

Ôi chao! Ở giữa Westminster đông đảo người đứng xem mà ông cảnh sát còn nói như thế. Tưởng tượng ở chỗ vắng người thì ông ta còn làm gì nữa. Ông cảnh sát này chắc chắn phải trông thấy người cầm máy video đang thu hình. Ông vẫn đưa ra lời hăm dọa bắn người như vậy. Không có đông đảo người đứng chung quanh thì biết đâu khẩu súng của ông lại chẳng có vài ba viên rời nòng súng. Rồi ông sẽ báo cáo rằng người đàn ông này hăm dọa ông, bỏ chạy, bất tuân lệnh cảnh sát.

Và một người Việt Nam có thể chết một cách lảng xẹt.

Cảnh sát không thể bắn người chỉ vì tức giận. Cảnh sát không thể hăm dọa bắn bỏ người chỉ vì nổi điên. Ông cảnh sát phải hiểu ông đang ở Mỹ. Ông không ở cái quốc gia luật rừng với đám công an khốn nạn, vô giáo dục chỉ biết đàn áp, khống chế, ngược đãi, tống tiền người dân.

Ông nên chọn một công việc khác. Ông không "serve" và cũng không "protect" bằng cách hành xử như vậy. Ông nên về nước làm công an ở Cẩm Phả. Ông có thể trở thành phụ tá đắc lực cho bọn công an chó má ở đó. Ông không nên tiếp tục làm cảnh sát ở Westminster nữa.

Nếu tiếp tục ở trong ngành cảnh sát, ông chỉ nên được cho ngồi ở ghế sau của những chiếc xe có chữ K-9 mà thôi.

Không biết trong trường hợp người đàn ông ấy là một người Mỹ mắt xanh tóc vàng, ông có dám ăn nói ngu xuẩn như vậy hay không.

Bố bảo ông cũng không dám làm như thế.

Nếu ông đọc bài này, chắc ông sẽ "get mad". Không biết ông có … bắn ai không? Đố đấy!

Mẹ kiếp tục ngữ Việt Nam có câu "chưa đánh được người mặt đỏ như vang, đánh được người rồi mặt vàng như nghệ" là thế.


ANH NGỮ TRONG ĐỜI SỐNG HÀNG NGÀY


ARTICLES
Bản ghi chép do Quỳnh Anh thực hiện. Bài học số 97 sẽ được phát trên Hồn Việt Television trong tháng 1 năm 2011.

QUỲNH ANH

Đây là chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày do Bùi Bảo Trúc phụ trách. Lãm Thúy, Quỳnh Anh và Bùi Bảo Trúc xin kính chào quí vị.

Chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày đến với quí vị hàng tuần sẽ ôn lại một số điều liên quan đến Anh ngữ mà quí vị gặp trong đời sống. Quí vị có thắc mắc xin liên lạc với Hồn Việt TV nhờ chuyển lại cho chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày. Lần này, Quỳnh Anh có một câu hỏi với thầy Trúc.

BBT

Mời cô QA

QA

QA muốn hỏi anh cách dùng mạo từ THE và A hay AN. QA thấy rắc rối quá. Xác định với bất định là thế nào?

BBT

Xác định là DEFINITE. Bất định là INDEFINITE.

Mạo từ, ARTICLE, là tiếng đi trước một danh từ.

LÃM THÚY

Thế tiếng Việt có mạo từ không?

BBT

Có. Tiếng Việt có những chữ này là mạo từ: CÁI, NHỮNG, CÁC.

CÁI dùng cho danh từ số ít. Thí dụ CÁI nhà ông ấy mua ở rất gần đường Bolsa.

NHỮNG dùng cho danh từ số nhiều. NHỮNG người ở chung quanh khu nhà tôi phần lớn là người Việt.

CÁC cũng dùng cho số nhiều, nhưng thường là với những vật hay những người mà chúng ta đã biết rồi. CÁC tù nhân chính trị đều không học được gì trong những trại gọi là cải tạo cả.

QA

Nhưng QA thấy mạo từ trong tiếng Việt không rắc rối bằng ARTICLES trong tiếng Anh. Đến nay, QA sống ở Mỹ đã nhiều năm mà nhiều khi vẫn thấy phân vân không biết dùng A, AN hay THE.

LÃM THÚY

Chắc vì chúng ta nói tiếng Việt một cách máy móc, tự nhiên, cũng như người Mỹ học nói tiếng Việt thì kêu là khó quá. Khó nhất thế giới như mấy đứa con của Thúy cũng nói thế khi Thúy dậy chúng nói tiếng Việt. Xin nhờ thầy giải thích bất định và xác định đã.

BBT

Bất định INDEFINITE là không định rõ, không nói về một vật hay một người nào đó. Xác định DEFINITE là khi chúng ta đã biết về danh từ ấy rồi, không thể lầm với một danh từ khác.

Chúng ta dùng mạo từ bất định là A hay AN cho các danh từ bất định.

Và dùng THE cho danh từ xác định, cho người hay vật mà chúng ta đã biết, đã có trong đầu, đặc biệt, không phải là bất cứ người hay vật nào.

Cô QA, khi tôi nói là tôi muốn đi mua một cái xe thì như thế , cái xe là một vật bất định hay xác định?

QA

QA nghĩ khi đi kiếm mua cái xe, chúng ta cứ kiếm cái xe nào rẻ, chạy ít tốn xăng, cái mầu mình thích là được. Như vậy, trong bãi đậu xe, bất cứ cái xe nào có ba điều kiện trên đều được phải không Thúy? Vậy thì cái đậu ở trước cửa cũng được, cái đậu ở sân sau, cái ở trong phòng trưng bầy xe đều được cả. Đó là những chiếc xe còn bất định.

LÃM THÚY

Vậy thì chắc Thúy phải nói thế này: I WANT TO BUY A CAR. A CAR vì chưa xác định là cái xe nào. Bất cứ cái nào cũng được.

BBT

Nhưng nếu cô đã đi một vòng rồi, xem bốn cái xe đậu trong bãi, nhưng cô đặc biệt thích một cái có ghế bằng da. Như vậy, cô đã chọn được 1 chiếc. Cô muốn mua nó chứ không phải là bất cứ cái xe nào cũng được. Vậy thì chúng ta dùng mạo từ bất định hay xác định?

QA

Như vậy là xác định . QA nghĩ đó là THE CAR chứ không phải là A CAR nữa.

A CAR là chưa xác định, là bất định. THE CAR là đã xác định, nó là cái xe có ghế da chứ không phải là những cái xe có ghế vải kia.

Nếu nói đi kiếm mua cái xe, thì QA sẽ phải nói là I AM SHOPPING FOR A CAR. Nhưng sau khi đi xem các xe đậu trong bãi, QA lựa được một chiếc, QA sẽ phải nói với người bán xe như thế này thì ông ta mới biết QA muốn mua chiếc nào: I WANT THE CAR WITH LEATHER SEATS.

BBT

Đúng rồi. Thế thì có gì khó đâu? Hai cô nhớ là khi danh từ đó, người đó hay vật đó là người hay vật duy nhất, không còn cái hay người thứ HAI nữa thì chúng ta coi đó là danh từ đã xác định, đã rõ rồi. Cứ dùng THE, mạo từ xác định là đúng. Cô Thúy muốn nói gì đây?

LÃM THÚY

Thí dụ nói thế này có đúng không? MISTER OBAMA IS THE FORTY FOURTH PRESIDENT OF AMERICA.

BBT

Thì đúng chứ sai ở đâu. Nước Mỹ có nhiều tổng thống, nhưng tổng thống Obama là tổng thống thứ 44. Không có ai khác là tổng thống thứ 44. Như vậy, ông là người duy nhất. Dùng THE là đúng. MISTER OBAMA IS THE FORTY FOURTH PRESIDENT OF THE UNITED STATES.

QA

Cũng như khi QA nói THE SUN, THE MOON phải không thưa anh? Chỉ có một mặt trời, một mặt trăng thì nói ra là biết nói cái gì, nói ai rồi phải không anh?

BBT

Đúng. Nhưng tôi hỏi hai cô câu này : MISTER CLINTON IS THE PRESIDENT BORN AFTER THE SECOND WORLD WAR.

Và MISTER CLINTON IS A PRESIDENT BORN AFTER THE SECOND WORLD WAR.

Câu nào đúng?

QA

QA chịu thua.

LÃM THÚY

Thúy cũng đầu hàng. Thế câu nào đúng thưa anh.

BBT

Cả hai câu đều đúng.

MISTER CLINTON IS THE PRESIDENT BORN AFTER THE SECOND WORLD WAR. Câu này đúng khi nói vào năm 1998, lúc ông Clinton còn là tổng thống. Lúc ấy ông Clinton là tổng thống duy nhất ra đời sau đệ nhị thế chiến, vì các ông tổng thống khác như Carter, Reagan, Bush cha đều ra đời trước đệ nhị thế chiến. Do đó, THE là đúng.

Nhưng ngày hôm nay, câu đó sai, phải nói là MISTER CLINTON IS A PRESIDENT BORN AFTER THE SECOND WORLD WAR vì nay, ngoài ông Clinton, còn ông Bush con, ông Obama cũng ra đời sau đệ nhị thế chiến.

LÃM THÚY

Thúy muốn hỏi anh là có khi nào không dùng mạo từ không?

BBT

Có. Nhiều trường hợp không dùng mạo từ. Đó là những danh từ không đếm được. HE HAS MONEY, LOTS OF MONEY. I DRINK BEER, NOT WINE. SHE OPENS THE WINDOW FOR AIR.

Chúng ta không dùng mạo từ THE trước tên của các quốc gia. Thí dụ nói ITALY IS IN EUROPE. MEXICO IS SOUTH OF THE BORDER. LAOS IS IN ASIA.

LÃM THÚY

Nhưng có trường hợp ngoại lệ không nhỉ QA?

QA

QA nghĩ là có. Thí dụ THE UNITED STATES OF AMERICA, THE NETHERLANDS phải không thưa anh?

BBT

Đúng vậy. Suýt tôi quên. Nhưng khi nói THE REPUBLIC OF VIETNAM thì khác. Chữ THE đó đi cùng với danh từ REPUBLIC. Không có REPUBLIC thì chỉ dùng Vietnam thôi như VIETNAM IS INHABITED MOSTLY BY THE VIETNAMESE.

Chúng ta không dùng THE với thành phố hay tiểu bang.Thí dụ PARIS IS THE CAPITAL CITY OF FRANCE.

CALIFORNIA IS THE RICHEST STATE OF THE USA.

QA

Thế còn đường phố thì sao anh? QA có người em ở Main Street thì cũng không thấy cậu ấy nói với con QA là THE MAIN STREET OF SANTA ANA bao giờ.

BBT

Trước tên đường chúng ta cũng không dùng THE. Thí dụ Washington Boulevard , Sixth Avenue, Bolsa Street...

LÃM THÚY

Tháng trước, Thúy đi LAKE TAHOE cũng không thấy dùng THE LAKE TAHOE, như vậy tên của các hồ như ngũ đại hồ giữa Canada và Hoa kỳ cũng không có THE mà chỉ là LAKE ONTARIO, LAKE ERIE, LAKE HURON, LAKE MICHIGAN , LAKE SUPERIOR đúng không anh?

BBT

Đúng là đi một ngày đàng, học một sàng khôn. Đúng rồi Thúy. Tên hồ không có mạo từ THE. Tên núi cũng thế. Không nói THE MOUNT FUJI mà bao giờ cũng nói MOUNT FUJI, MOUNT EVEREST, MOUNT BÀ ĐEN… Nhưng tên một RẶNG núi thì có mạo từ THE. Thí dụ THE ANDES , THE ROCKIES, THE ALPS, THE URALS, THE HOÀNG LIÊN SƠN...

QA

QA nhớ là tên của các châu lục cũng không có THE phải không anh? Không nói THE ASIA, THE AFRICA mà bao giờ cũng ASIA IS THE LARGEST CONTINENT WHILE AFRICA IS THE POOREST CONTINENT. Thế còn tên các đảo thì sao thưa anh?

BBT

Tên các đảo cũng không cho THE, ngoại trừ những chuỗi đảo. Chúng ta nói PHÚ QUỐC IS NEAR CAMBODIA. THE HOÀNG SA AND TRƯỜNG SA ARE TERRITORIES OF VIETNAM SINCE MANY CENTURIES.

LÃM THÚY

Thế còn tên của biển, đại dương, sông thì sao?

BBT

À đó cũng là những trường hợp đặc biệt. Chúng ta phải dùng THE với sông, biển, đại dương. Cô QA nói bằng tiếng Anh câu này coi: SÔNG HỒNG CHẨY RA BIỂN THÁI BÌNH DƯƠNG.

QA

THE RED RIVER FLOWS INTO THE PACIFIC OCEAN. QA đọc trong tờ báo địa lý thấy viết THE NORTH POLE như vậy địa cực phải có THE đúng không thầy?

BBT

Thưa đúng. Phải có THE trước tên những vùng đặc biệt của trái đất. Thí dụ THE NORTH POLE, THE SOUTH POLE, THE EQUATOR (xích đạo). Các vùng địa lý như Trung Đông cũng phải có THE đi trước . THE MIDDLE EAST là Trung Đông. THE MID WEST là vùng trung tây của Hoa kỳ. THE FAR EAST là viễn đông. THE NEAR EAST là cận đông.

LÃM THÚY

Con của Thúy hôm nọ phải viết một bài về vịnh Ba Tư. Thúy đọc lén thấy tựa của tiểu luận cháu viết là THE PERSIAN GULF. Vậy thì vịnh biển phải có THE đúng không anh?

BBT

Đúng. Tên của sa mạc, rừng, bán đảo đều có THE ở trước. THE SAHARA, THE GOBI, THE NEGEV, THE AMAZON TROPICAL FOREST, THE KOREAN PENINSULA...

Còn một chi tiết này nữa mà tôi phải nhắc hai cô ở đây. SAU mạo từ xác định THE, nếu danh từ bắt đầu bằng một nguyên âm thì chúng ta phải đọc là THE (zi) như THE UMBRELLA, THE ATLANTIC, THE ADMINISTRATION ...

Trước những danh từ bắt đầu bằng phụ âm, chúng ta đọc là THE (zơ).

LÃM THÚY

Bây giờ Thúy xin hỏi qua một chuyện khác.

WHEN và WHENEVER có khác nhau không?

BBT

Có khác. WHEN là khi nào. WHENEVER là bất cứ khi nào. WHEN thường dùng để chỉ THỜI GIAN một việc nào đó xẩy ra. Thí dụ WHEN YOU GET HOME, PLEASE CALL ME. Khi nào anh về đến nhà thì gọi tôi.

WHENEVER YOU GET HOME là bất cứ khi nào anh về nhà thì gọi tôi, dẫu cho có khuya cách mấy đi chăng nữa.

WHENEVER có hàm ý một chuyện gì đó xẩy ra nhiều lần.

Thí dụ WHEN YOU GO TO WASHINGTON. Câu này có thể hiểu là anh chưa đi Washington nhung trong tương lai anh sẽ đi. Cũng có thể anh đã đi Washington nhiều lần rồi.

Nhưng WHENEVER YOU GO TO WASHINGTON là bất cứ khi nào anh đi Washington, mà tôi biết là anh đi nhiều lần rồi, và sẽ còn đi nhiều lần nữa.

QA

QA hỏi anh tại sao chuyện đi Washington là chuyện chưa xẩy ra vào lúc này, SẼ xẩy ra trong tương lai nhưng sao anh lại dùng PRESENT TENSE: WHEN YOU GO TO WASHINGTON mà KHÔNG nói là WHEN YOU WILL GO TO WASHINGTON?

BBT

Luật của văn phạm là thế. Không nói WHEN YOU WILL GROW UP, mà bao giờ cũng nói WHEN YOU GROW UP.

WHEN MISTER OBAMA COMES BACK NEXT WEEK, không bao giờ dùng FUTURE TENSE sau WHEN.

Nhưng hai cô để ý câu này:

WHEN SHE COMES, WE WILL SERVE DINNER.

WHEN WE GET UP TOMORROW MORNING, WE WILL START THE CAR.

Nhớ là KHÔNG bao giờ dùng FUTURE TENSE sau WHEN, AS SOON AS và AFTER. Thúy cho nghe thử một thí dụ coi.

LÃM THÚY

ON NEW YEAR’S EVE, AS SOON AS THE CLOCK STRIKES MIDNIGHT, WE WILL HOLD HANDS AND SING AULD LANG SYNE.

BBT

Còn cô QA?

QA

THE KIDS WILL OPEN THEIR PRESENTS AFTER THEY WISH THE GRAND PARENTS HAPPY NEW YEAR.

BBT

Nhân cô Thúy hỏi chữ WHENEVER, tôi cũng muốn nói thêm về những chữ có cái đuôi EVER khác. EVER là tiếp vĩ ngữ, SUFFIX, chữ gắn ở cuối danh từ hay tĩnh từ . Vĩ là cái đuôi.

Chúng ta có WHEN rồi gắn cho cái đuôi EVER để thành WHENEVER là bất cứ khi nào.

Thế thì tại sao lại không gắn thêm vào đuôi của những chữ WHAT để thành WHATEVER là bất cứ cái gì. QA cho nghe một thí dụ với WHATEVER đi.

QA

QA thấy mấy đứa con, dẫn chúng đi ăn tiệm, hỏi ăn gì là chúng lười đi chợ nên nói với QA là WHATEVER, MOMMY!

Để QA nói coi đúng không: MY KIDS ARE SO EASY, THEY WEAR WHATEVER I BUY FOR THEM.

BBT

Thúy cho một thí dụ với WHOEVER coi.

LÃM THÚY

WHOEVER COMES FIRST WILL BE ALLOWED TO MARRY PRINCESS MỊ NƯƠNG.

BBT

Nhưng để ý, câu của Thúy dùng WHOEVER vì đó là CHỦ TỪ. Khi nó đóng vai TÚC TỪ đi sau động từ, không là người làm công việc đó, thì phải dùng WHOMEVER

Thí dụ: YOU CAN ASK WHOMEVER YOU MEET TO SHOW YOU THE WAY TO THE WHITE HOUSE.

QA

Nhưng khi đó KHÔNG phải là người, mà là một con vật, một đồ vật thì có dùng WHOEVER và WHOMEVER không?

BBT

QA hỏi câu rất hay. Nếu là người thì chúng ta dùng WHOEVER và WHOMEVER . Nhưng nếu là vật thì chúng ta dùng WHICHEVER. Thí dụ CHANGE YOUR OIL AFTER 3000 MILES OR 3 MONTHS WHICHEVER COMES FIRST.

QA

Cám ơn thầy Trúc. Chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày đến đây tạm chấm dứt. Bùi Bảo Trúc, Lãm Thúy và Quỳnh Anh xin cảm ơn sự theo dõi của quí vị và xin hẹn gặp lại quí khán giả trong chương trình tuần tới.

January 6, 2011

January 7, 2011

Ngày 3 tháng 1 năm 2011

Bạn ta,

Paris có thể giải quyết được một vấn đề liên quan đến thẩm mỹ và môi sinh một cách dễ dàng nếu hai văn phòng dịch vụ dogdoo.comcrap-o-gram.com ở Hoa kỳ đưa được dịch vụ họ cung cấp sang thủ đô nước Pháp.

Hai văn phòng này sẽ giúp làm sạch đường phố Paris, du khách có thể đi ngoạn cảnh thoải mái, tha hồ nghếch mắt lên trời ngó tháp Eiffel hay mấy cô đầm mà không sợ đạp phải kỷ niệm của những con chó lớn nhỏ để lại trên đường.

Những đống kỷ niệm này vừa làm xấu Paris, Paris của Prévert, của Apollinaire... vừa làm ô nhiễm thành phố này mà hiện chưa ai nghĩ được ra cách để giải quyết.

Hai văn phòng dogdoo.comcrap-o-gram.com ra đời cách đây không lâu, nhưng làm ăn có vẻ khá như con số người tới thăm web site của họ đã cho thấy. Cả hai đều cung cấp một dịch vụ, dịch vụ trả thù, và tuy những "đòn" thù này không đưa đến đổ máu, vong mạng cho phía bên kia, nhưng sự thỏa mãn mà người ta có được thì rất lớn. Mục tiêu của hành động trả thù này cũng khó mà có thể kiện cáo, lôi người trả thù hay văn phòng trung gian giúp trả thù ra tòa được.

Trả thù vừa đem lại sướng khoái gấp bao nhiêu lần những sướng khoái của ông Thánh Thán mà lại không sợ bị kiện cáo lôi thôi thì còn gì bằng.

Chúng ta thì lại chẳng bao giờ là Phật, là Chúa để mà độ lượng, có bao nhiêu má đưa ra hết cho người ta đánh. Chúng ta cũng muốn trả thù lắm đấy, nhưng chỉ sợ chúng nó lăn ra chết thì khổ, nên lại thôi, trở lại làm người cao thượng, bắt chước nhân vật trong Quốc Văn Giáo Khoa Thư quăng hòn đá xuống ao chờ dịp mò lên dùng trong dịp khác vậy.

Trong khi kẻ thù của chúng ta thì lại không thiếu gì. Ông luật sư của mẹ cháu ở tòa án, hay mấy "em" chị vợ xía đủ mọi chuyện vào đời bạn, còn nếu không thì là tên hàng xóm bên kia đường sáng sáng cho con chó của nó dùng bãi cỏ trước nhà bạn làm nơi gửi đống kỷ niệm vàng son chẳng hạn.

Đã bao nhiêu lần bạn đứng trong bếp bóp nát quả cam trong tay, mưu chuyện "phá cường địch" mà chưa làm được để sử sách ghi công trạng. Hai văn phòng dịch vụ này sẽ giúp trả vài cái thù cho lương tâm được trong sáng trở lại. Bạn cung cấp tên và địa chỉ của những "đứa" ấy, rồi cho biết muốn đống nhỏ hay đống nhỡ, hay đống lớn, văn phòng sẽ gửi quà đến tận nhà mấy "đứa" ấy.

Cứ tưởng tượng những "đứa" ấy ôm gói quà vào nhà, mừng rỡ nghĩ mình xấu xa đáng ghét như thế mà còn có ngưới gửi quà tặng, tháo giấy gói ra thì một cục cứt chó lăn ra, cầm lên, ngó, nhìn, ngửi mãi thì cũng vẫn thấy chỉ là một cục cứt chó, thì còn gì sướng khoái cho bằng.

Cục nhỏ, sản phẩm của những cậu chó nhỏ nặng khoảng 20 cân Anh giá $15.00. Của những cậu chó lớn hơn, khoảng 50 cân Anh phí tổn sẽ là $20.00. Của những cậu lớn hơn, từ 100 cân Anh trở lên giá $25.00.

Dogdoo.com trong quảng cáo đọc được ở Internet, nói rằng đó là nhưng thứ cứt chó tốt nhất mà tiền có thể mua được (... of the best poop money can buy.)

Còn crap-o-gram.com thì cho biết sẽ gửi đúng cứt của loại chó mà thân chủ chọn, còn ấm, mới, không dùng cứt cũ, đi bất cứ cho ai, lúc nào và ở bất cứ đâu trên thế giới (... one warm, fresh and species of your choice delivered to anyone, anytime, anywhere in the world.)

Như vậy, ít ra, món quà gửi đi cũng là thứ đắt tiền, hảo hạng của người trả thù hào hoa, rộng rãi, không thương xu, tiếc bạc. Người nhận có thể coi đó là một an ủi không nhỏ.

Khi dịch vụ phát triển, các văn phòng này sẽ không thể trông cậy vào cây nhà, lá vườn được nữa. Có thể sẽ phải lập những trại chó, nuôi những cậu đủ loại từ Pitbull, Rottweiler, Doberman để sản xuất lại cứt dữ dằn, đến Dalmatian, Poodle với cứt vừa hỗn vừa mất dậy, tới St Bernard cục nào cục nấy to như quả tạ sặc mùi rượu, hay Pekinois, cứt vừa ngu vừa thối để khách muốn thứ nào là có thứ đó ngay, nóng hổi, vừa thổi vừa … gửi.

Thế rồi khi trại không đủ cung cấp, thì sẽ phải nhập cảng để thỏa mãn nhu cầu. Có thể sẽ phải sang tận Pháp thu mua để khỏi phải mua lầm cứt chó rẻ tiền có trộn phân người của nhà cầm quyền Bắc Kinh chắc chắn sẽ tìm cách bán lậu sang. Và nhờ đó, thành phố Paris sẽ sạch sẽ hẳn ra, khỏi phải thuê các công nhân Bắc Phi lái những chiếc scooter chạy đi hốt cứt chó ngoài đường nữa.

Như thế, những người có nhiều kẻ thù sẽ bớt đi phần nào canh cánh bên lòng, mà nước Pháp cũng lại giải quyết được một chuyện khó khăn mà các chính phủ từ thời De Gaulle tới nay nghĩ bạc đầu ra mà không làm được.

Ai có thể tưởng tượng giá những đống cứt chó lại có thể cao đến như thế. Và cũng không ai có thể nghĩ là đống cứt chó lại có thể đem lại những hạnh phúc lớn vậy.


Ngày 4 tháng 1 năm 2011

Bạn ta,

Recycle là biến những chất liệu, những vật phế thải thành những thứ có thể dùng lại được, là tái chế biến. Những thứ như giấy, vải, bao nylon... đều có thể chế biến để dùng lại thay vì quăng hết vào sọt rác như những xã hội cái gì cũng chỉ dùng một lần rồi vất đi: bật lửa disposable, dao cạo râu disposable, máy chụp ảnh cũng disposable... mà xã hội Mỹ là một.

Trước đây người ta cũng đã làm công việc này, nhất là ở những nước nghèo, nguyên liệu hiếm và tiền bạc không nhiều. Khoảng thập niên 80, các tổ chức bảo vệ môi sinh, nhất là phong trào môi sinh Green, đã lên tiếng báo động rằng "kho trời" -- chữ trong một bài hát nói của Cao Bá Quát-- không vô tận như có nhiều người nghĩ. Rồi một ngày nào, nguyên liệu sẽ cạn, sẽ hết. Lúc đó thì chúng ta làm cách nào tiếp tục đời sống như hiện nay. Đó là không nói đến chuyện sẽ không còn nơi để đổ rác nữa. Vậy nên tái chế biến không chỉ là một lựa chọn nữa, mà là một sự bắt buộc trước khi quá muộn. Một số nước đã có những chương trình recycling, đặt ra những địa điểm để người dân có thể đem các vật có thể tái chế biến tới như những bottle bank hay can bank để thu góp chai lọ thủy tinh, lon kim loại...

Gần như tất cả mọi thứ đều có thể recycle được, và nếu việc tái chế biến được sự hưởng ứng của tất cả mọi người trên thế giới, thì thế giới mà chúng ta để lại cho các thế hệ sau sẽ còn... dùng được vài ba ngàn năm nữa trước khi nhân loại phải dọn sang một hành tinh khác.

Ở Woodland Hills, một khu ở ngoại ô Los Angeles, có một địa điểm tiếp nhận một thứ sản phẩm để tái chế biến mà có lẽ trên thế giới chưa đâu có. Một độc giả của tờ Los Angeles Times, Eve Williams, lái xe ngang qua một bãi đậu xe ở Woodland Hills, sẵn máy chụp hình trong xe, đã chụp được nó.

Bức ảnh khá rõ cho thấy trên một container lớn mà các xe rác vẫn chở ở sau có một tấm bảng với hàng chữ: Recycle Her!

Cái dấu chấm than ở phía sau làm cho hàng chữ trở thành một câu thét lớn đầy khẩn thiết: đừng quăng nàng đi, đừng bỏ nàng vào sọt rác, đừng coi nàng như đồ phế thải, đừng vứt nàng đi, đừng phí của giời như thế... hãy bỏ nàng vào cái container này để tái chế biến nàng!

Và như vậy, việc tái chế biến đã được đưa lên một mức cao hơn. Không phải chỉ giấy vụn, đồng nát, plastic mới được đem chế biến, mà luôn cả con người ta nữa.

Mà tại sao lại không? Hãy đọc câu ca dao này:

Giữa đường thấy cánh hoa rơi
Tuy là hoa rụng: cũ người, mới ta

Nhưng tại sao lại cũ? Có bao giờ cũ đâu? Đây là thơ Nguyên Sa:... Tình chưa cũ bởi vì tình chưa mới...

Vậy thì tái chế biến là đúng. Recycle her!

Hãy đem nàng tới Woodland Hills, bỏ vào cái container cho chúng tôi nhờ. Chưa cũ đâu, còn dùng được mà.

Thì cũng vẫn là mái tóc, thì cũng vẫn là những ngón tay thơm mùi kỷ niệm, thì cũng vẫn là nụ cười "như tự thiên thu lại," thì cũng vẫn em bước "bàn chân bỗng tỏa hương," thì cũng vẫn là nụ cười, thì cũng vẫn là "tà áo bay về nhớ suốt đêm" như trong thơ Đinh Hùng đấy chứ... Sao lại quăng đi không thương tiếc như vậy? Sao không đem recycle cho người khác... nhờ? Cứ mỗi lần nghĩ là sau một tiếng đồng hồ, các tiệm McDonalds phải đổ hết chỗ khoai chiên vào thùng rác, thì tôi lại nhớ đến những đứa trẻ đói ăn ở Phi châu. Và bây giờ, nhìn bức hình chụp cái container ở Woodland Hills, tôi lại nhớ đến vài ba người bạn ở đây. Thế nào cũng phải dẫn các chàng đến Woodland Hills, biết đâu bới trong cái container ấy, các chàng lại chẳng tìm được cho mình chút hạnh phúc muộn.

Nhưng tại sao lại chỉ mới có một cái thùng... cho các nàng?

Tôi nghĩ sẽ phải có một cái thùng cho các chàng với hai chữ Recycle Him! thật lớn ở bên cạnh. Đàn ông cũng rất cần một cái container như thế ở Woodland Hills. Mà không chỉ ở có Woodland Hills, còn ở những nơi khác nữa, những nơi nào có những người đàn ông trong cơn uất ức thỉnh thoảng phải hét ầm lên rằng: "Này đừng có tưởng đây là đồ bỏ nhá! Cứ thử quăng ra đường coi có đứa lượm (ngay lập tức) không!"

Có cái container to to như ở Woodland Hills biết đâu lại không cần phải nói cái câu dễ sợ đó nữa. Cứ chạy ra, mở nắp nhẩy vào... ngồi chờ là khỏi sợ bất cứ "đứa" nào trên đời này hết. Recycle mấy hồi!


Ngày 5 tháng 1 năm 2011

Bạn ta,

Cuốn Đằng Sau Dinh Độc Lập in lần thứ hai của Nguyễn Duy Xi do nhà xuất bản Văn Hóa Thông Tin ở Hà Nội ấn hành là một cuốn sách chứa đựng rất nhiều điều không đúng. Thí dụ rất nhiều tên người và ngôn từ, cách ăn nói trong những đối thoại của họ chẳng hạn.

Nó được xếp vào loại tiểu thuyết như chính nhà xuất bản và tác giả đã ghi rõ ở bìa trước. Đọc ở trong, người ta thấy không có thư mục, hay những ghi chú về tài liệu tham khảo, nên nó phải là một sản phẩm của trí tưởng tượng, mặc dù các nhân vật của cuốn sách đều có những cái tên (nhiều khi viết sai) của những người có thật ngoài đời, của giai đoạn lịch sử vừa qua.

Người đọc cũng có những thắc mắc như khi đọc cuốn sách viết về Watergate của Bernstein và Woodward, ở đoạn Henry Kissinger rủ ông Nixon quì xuống đọc kinh trong một căn phòng ở tòa Bạch Ốc. Lúc ấy chỉ có hai người: ông Nixon và Kissinger. Ai trong hai người này kể chuyện đó cho Bernstein và Woodward? Ông Nixon thì không, Henry Kissinger lại càng không nữa. Vậy Bernstein và Woodward lấy đâu ra những chi tiết mà họ viết xuống trong cuốn sách của họ?

Những thắc mắc như thế được thấy đầy trong cuốn sách của Nguyễn Duy Xi. Người viết có được bao nhiêu tiếp xúc với những người có tên trong sách? Có thể nói chắc là không một người nào hết. Một số đã chết, hay không sống ở Việt Nam, mà nếu có sống ở Việt Nam, cũng không thể có chuyện những người này ngồi xuống nói lại ngọn ngành cho Nguyễn Duy Xi viết cuốn tiểu thuyết Đằng Sau Dinh Ðóc Lập.

Nhưng những chi tiết như thế không đáng kể và thắc mắc nữa, khi chính những người làm cuốn sách cũng đã nhận đó là sản phẩm của trí tưởng tượng.

Tuy thế, có một chữ ở trang 167 làm người đọc không nhịn được cười. Đó là chữ "thôi".

"Thôi" được dùng trong một cách người ta chỉ thấy ở trong ngôn từ của miền Bắc trước năm 1975. Sau năm 1975, chữ "thôi" và cách dùng ở miền Bắc mới xuống miền Nam và làm khó chịu những người nghe không ít.

Cách dùng ấy không thấy ghi trong Việt Nam Tự Điển của hội Khai Trí Tiến Ðức cũng như Việt Nam Tự Ðiển của Lê Văn Đức và Việt Nam Tân Tự Điển của Thanh Nghị.

Nhưng trong Từ Điển Tiếng Việt của trung tâm Từ Điển Ngôn Ngữ Hà Nội, Việt Nam, ấn bản 1992, ở trang 934 thì có ghi cách dùng đó và còn thêm cả vài ba thí dụ về cách dùng .

"Thôi", theo sách vừa dẫn, là trạng từ, "từ biểu thị ý nhấn mạnh sự miễn cưỡng đồng ý hoặc chấp nhận điều được nói đến vì người nói thấy cũng khó có ý kiến gì thêm được nữa."

Thực ra, thì lối dùng này đã có từ lâu, chẳng riêng gì miền Bắc. Nhưng khi dùng nó, sự chấp nhận chỉ là bắt buộc, không có gì tự ý, hài lòng hay mãn nguyện. Thí dụ nói "cuốn sách cũng được thôi," nghĩa là không được lắm, hay nói "cuốn sách cũng tạm thôi," thì cuốn sách không hay lắm. Ý nghĩa luôn luôn mang nét phủ định, chối bỏ, không chấp nhận, miền cưỡng. Nhưng cách dùng chữ "thôi" mang từ miền Bắc vào sau năm 1975 thì lại là cách dùng rất khác.

Nó được dùng với tĩnh từ "tốt", một cách dùng có thể nói là không hề có trước đây, ít nhất cũng là trong những năm trước 1954 ở miền Bắc.

Nhưng sau năm 1975, người ta bắt đầu nghe "cũng tốt thôi" rất nhiều từ những người miền Bắc vào.

Đã tốt rồi, tại sao phải thêm "thôi" ở cuối để cho cái tốt đó trở thành không tốt nữa, một cái gọi là tốt nhưng lại không hoàn toàn tốt, nhưng vẫn phải chấp nhận, coi là tốt, vui vẻ tiếp thu? Hay là cái tốt ấy không tốt nhưng không được phản đối vì phản đối thì có chuyện ngay?

Thí dụ trong đoạn đối thoại: "Đồng chí được đảng chọn đi chiến trường miền Nam". Đồng chí liền trả lời:"Cũng tốt thôi."

Như thế là chúng tôi không muốn, chúng tôi cóc muốn vác AK đi dép râu đội nón cối cho xấu trai chúng tôi đi, để làm bia đỡ đạn cho con các cậu Lê Duẩn Lê Diếc, Đỗ Mười Đỗ Miếc... Nhưng ấn vào tay chúng tôi thì chúng tôi phải nhận. Cãi là chúng tôi nát thây, tan xác. Phải cố mà vui với điều ấy. Nhưng không vui thật lòng nên chúng tôi tống thêm chữ "thôi" vào cuối câu cho bõ ghét.

Do đó mà "cũng tốt thôi." Nghe khó chịu vô cùng. Vậy mà không phải vậy.

Kiểu nói đó nhất định tôi không bao giờ nghe trong mấy chục năm sống ở miền Nam.

Nhưng ở trang 167 của cuốn Đằng Sau Dinh Độc Lập, tác giả Nguyễn Duy Xi cho ông Tư Mắt Kiếng tức là thủ tướng Trần Thiện Khiêm phang một câu xanh rờn khi nghe vợ (Đinh Thùy Yến) cho biết sắp đi ủy lạo gia đình binh sĩ ở miền tây bằng phi cơ riêng: "Ô-kê thôi!"

Sao lại "Ô-kê thôi!" ông Tư Mắt Kiếng mà ăn nói kiểu ấy bao giờ?

Bịa đặt, phét lác thì cũng vừa phải thôi. Chi tiết nhỏ như thế cũng viết láo viết lếu thì làm sao mà... "ô kê" được.

Chỉ "ô-kê thôi" thôi. Sách viết như vậy mà cũng tái bản được thì lạ thật. Hay là một lũ ngu dốt đọc nhau chăng?

Cũng tốt... thôi?


Ngày 6 tháng 1 năm 2011

Bạn ta,

Nếu không đọc bài báo đăng trên tờ L.A. Times thì tôi không thể biết được là đời sống này lại có những bất công và bi thảm đến như thế.

Một người đàn ông trẻ tuổi ở Century City, California, cần tiền tiêu, nên đã phải bán tinh trùng của mình cho một phòng thí nghiệm. Một trong những đứa bé mà chàng giúp cho ra đời, bị di truyền bệnh thận của chàng, và tòa thượng thẩm ở California buộc chàng phải ra tòa để khai trước tòa về tình trạng sức khỏe của chàng.

Khía cạnh pháp lý là thuộc thẩm quyền tòa án, tôi không thể lạm bàn.

Nhưng những chi tiết khác của bài báo cho thấy ở nước Mỹ vẫn còn những bất công không biết đến bao giờ mới dẹp bỏ được. Đó là bất công mà những người đàn ông sẽ còn phải chịu trong một thời gian lâu dài nếu chiều hướng như hiện nay được để cho tiếp tục.

Người đàn ông này, theo những chi tiết của bài báo, trong thời gian từ năm 1986 đến năm 1991, đã tới phòng thí nghiệm bán tinh trùng của mình tất cả 320 lần, và được trả $11,200. Như vậy, làm một con tính nhỏ, người ta thấy ngay là mỗi lần, chàng được trả đúng $35.

Và chính đây là chi tiết cho thấy những bất công, bất bình đẳng ghê gớm ở nước Mỹ, sự rẻ rúng mà đàn ông trong xã hội tân tiến nhất thế giới vẫn tiếp tục bị gánh chịu. Ðó là các phòng thí nghiệm, trong khi trả cho người đàn ông này, hồ sơ tại tòa gọi là Donor 276, tức là người hiến tinh trùng số 276, mỗi lần $35, thì phụ nữ được trả ít nhất là gấp một trăm lần như thế, và cao nhất có thể là gần ba ngàn lần như những quảng cáo tìm mua trứng các nữ sinh viên theo học tại các đại học danh tiếng.

Equal pay for equal work, chủ trương thù lao phải được trả ngang bằng cho cùng một thứ công việc của lao động Mỹ hoàn toàn không được tôn trọng trong trường hợp này. Người đàn ông này đã làm cùng một thứ việc, nhưng không hề được trả thù lao tương đương với các nữ sinh viên đại học của các trường Ivy League hàng đầu của nước Mỹ.

Bán vài chục ngàn con tinh trùng mà chỉ được có 35 Mỹ kim trong khi đó, với một quả trứng, hay cứ coi là vài quả đi, người bán trứng có thể được trả cả ngàn hay mấy chục ngàn Mỹ kim. Bất công không thể tả được.

Nhưng làm thế nào được, khi mà người mua đặt ra những cái giá khủng khiếp như vậy. Chính phủ không thể can thiệp, nhất là trong lúc nước Mỹ đang hô hào các nước phải khác trên thế giới phải thực hiện những cải cách kinh tế thị trường tự do.

Những người đàn ông Mỹ vẫn tiếp tục bị đối xử bất công như thế về mặt giá cả ngoài thị trường. Giá trung bình ở New York hiện nay là khoảng từ 50 đến 75 Mỹ kim cho mỗi lần mua bán như thế.

Đó là điểm bất công không biết làm sao giải quyết.

Điểm bi thảm của bài báo là chi tiết cho biết người đàn ông này vì cần tiền túi mà phải đi bán tinh trùng lấy tiền.

Pocket money, tiền túi, như bài báo cho biết, không phải là món tiền để thanh toán tiền nhà hàng tháng, hay trả tiền nợ xe, nợ credit card, mà là những chi tiêu lặt vặt như đổ xăng, mua tờ báo, đi xi nê, mời cô bạn đi chơi, đi ăn cuối tuần.

Người đàn ông này mỗi lần cần một số tiền nhỏ cho những chi tiêu kể trên, chàng liền ghé phòng thí nghiệm, đúng hơn là cái tinh tử khố, cái spermbank tên là California Cryobank, bán khoảng một hai muỗng, là lại rủng rỉnh tiền bạc ngay.

Trong thời gian năm năm, vẫn theo bài báo, người đàn ông trẻ tuổi này tới Cryobank tất cả 320 lần. Như vậy, mỗi năm, chàng bán 64 lần. Mỗi tuần một lần, còn 12 lần kia có thể là để cho những món chi tiêu bất ngờ trong những dịp lễ lạc để mua quà cáp, hoa hồng cho cô bạn trong dịp Valentine, sinh nhật, Giáng Sinh, năm mới chẳng hạn. Những tuần lễ rơi vào những dịp lễ lạc đặc biệt như vậy thì chàng ghé tinh tử khố hai, ba lần là lại thành con người chi tiêu hào hoa rộng rãi ngay.

Nhưng những người được chàng mời đi ăn, đi uống, đãi đằng quà cáp có biết cách chàng kiếm tiền để chi cho những món quà hay những bữa ăn đó không?

Họ vẫn tin rằng chàng đem đồng lương chàng kiếm được bằng sức lao động của chàng? Nhưng nếu biết được rằng chàng đã kiếm được tiền bằng cách ấy, thì có ai còn muốn đi ăn đi chơi với chàng nữa không? Tưởng tượng đang ăn, chàng lẩm nhẩm tính lại số tiền có trong túi, và hốt hoảng vội vã xô ghế chạy ra cửa, thẳng tới Cryobank, lúc sau trở về bàn với cô bạn, tự tin trở lại bằng số tiền vừa nhận được của món hàng vừa bán.

Bi thảm vô cùng. Nhất là ngay liền sau bữa ăn, nàng đòi chàng đưa về phòng nghe... nhạc chẳng hạn. Lúc ấy còn gì là... nhạc nữa mà nghe!


Ngày 7 tháng 1 năm 2011

Bạn ta,

Helen Gurley Brown là ai, làm gì, nàng là một nhà văn hay một tài tử, một chính khách hay một thương gia... tôi nghĩ tất cả những chi tiết trên đều không cần thiết.

Nhưng bạn nên đọc bài viết của Helen Gurley Brown trong tờ Newsweek. Bạn là người không thích nghe ai khuyên cả, nhưng lần này có thể bạn sẽ nghĩ khác sau khi đọc nàng. Nàng có một hai lời khuyên, mà tôi nghĩ bạn cũng có thể đem ra dùng được.

70 còn phải học 71 huống chi nàng không chỉ 71, mà là 78 như nàng cho biết ở ngay đoạn đầu của bài báo, và bạn thì chưa bao giờ 70 cả. Có nghe nàng khuyên vài câu thì cũng không sao đâu.

Lời khuyên ấy nằm ngay ở tựa bài báo: Don't Give Up on Sex After 60. Nàng không muốn bạn về hưu sau năm 60.

Nàng 78 tuổi. Chồng nàng, David Brown, một nhà sản xuất điện ảnh, 83 tuổi. Vậy mà vừa mới tối hôm qua, họ vẫn còn làm chuyện đó: "I had sex last night". Đó là câu đầu của bài báo. Vậy mà bấy lâu nay tôi vẫn nghĩ là những người ở tuổi của họ, đã thôi, đã rửa tay, đã gác kiếm, đã giải nghệ kiếm cung, đã quên hết mọi chuyện.

Nhưng hơn bạn và tôi tới mười mấy tuổi, David Brown vẫn tiếp tục. Hơn chúng ta cả chục tuổi, Helen Gurley Brown vẫn … còn.

Vậy mà chúng ta đang nói chuyện về hưu (?).

Theo Helen, phụ nữ (Helen cũng là phụ nữ, nên nàng rất có thẩm quyền để nói về chuyện này) vẫn tiếp tục không phải chỉ ở tuổi 40 và 50, mà còn tiếp tục cho đến tuổi 60 và 70 nữa.

Helen Gurley Brown 78 tuổi thì vừa mới tối hôm qua. Và nàng nói rằng phụ nữ như nàng -- 78 tuổi -- lại còn thắc mắc về chuyện đó hơn bất cứ lúc nào.

Helen viết một câu hay tuyệt nhưng đọc xong, tôi thắc mắc cả tuần nay đến nay vẫn còn thắc mắc. Helen viết rằng sex là một trong ba chuyện thú vị nhất trên đời nhưng hai cái kia thì nàng không biết là những cái gì -- Sex is one of the three best things there are, and I don't know what the other two are.

Hai thứ kia là gì?

Tại sao người đàn bà này không biết? Tại sao nàng ngưng ở đó, không chỉ thêm cho những người đàn ông sáng chỉ biết chơi ô chữ, tối đọc sách và nghe nhạc để những người này còn biết, để khi không có cái này, còn có hai cái kia. Hai cái kia không biết là những cái gì thì làm sao sống nổi.

Nhưng Helen Gurley Brown thì lại chỉ nói về sex. Theo nàng, sex giúp chúng ta tiếp tục liên hệ với loài người, tránh cho chúng ta trở thành những con người mặt mũi táo bón, khó khăn, ngột ngạt, dấm dẳn, khật khùng... Sex giúp bạn (?) thành một phụ nữ còn hoạt động được thay vì là một mụ đàn bà già đeo, khô héo quắt queo không có sex: It makes you a functioning female instead of a sexless old crone.

Những người phụ nữ sau tuổi 50 và 60, phải làm theo lời khuyên của Helen là ngày ngày phải tâm niệm câu thần chú nguyên văn như thế này: "I'm a sexual person; I want sex in my life; I deserve it, and I'm not gonna let it disappear." Tôi là một sinh vật tính dục; tôi muốn có sex trong đời sống; tôi xứng đáng được có sex; tôi sẽ không để cho sex bỏ tôi, biến khỏi đời sống này...

Rồi Helen Gurley Brown kê ra một số việc các nàng phải làm như phải xuất hiện với hình ảnh của một phụ nữ tài giỏi, lão luyện, đẹp, thích vui sống, tốt trong giường (good in bed) (?) và có tí tiền... nếu muốn hấp dẫn những người đàn ông trẻ.

Và khi xong việc (?), nhớ đi giật lùi ra khỏi phòng nếu nghĩ rằng phía trước (?) trông đỡ hơn phía sau (?) nhầu nhẹt, nhăn nhúm...

Toàn là những điều tôi chưa hề biềt trong cuộc đời quá nửa thế kỷ này.

Bài báo mới được có một tuần nên chưa thể biết có bao nhiêu phụ nữ sẽ đọc lẩm bẩm câu thần chú Helen Gurley Brown mách nước đó. Nhưng từ nay, chúng ta nên lắng tai nghe kỹ hơn, biết đâu lại chẳng nghe thấy những điều khấn nguyện nào xứng đáng, nào quyết tâm không cho nó bỏ đi, biến mất khỏi cuộc đời... thì liệu nước mà chạy ngay không thì chỉ có từ chết đến trọng thương mất thôi.

Tất cả đều đọc thấy ở tờ Newsweek. Đọc Newsweek mấy chục năm nay thì cũng phải đọc được một số báo đọc được chứ!

Những độc giả trung thành mua dài hạn từ bao nhiêu lâu nay như tôi rất cần nó trong đời, xứng đáng để có nó và nhất định không để cho nó biến mất, ra đi khỏi cuộc đời này, tờ Newsweek yêu quí!


ANH NGỮ TRONG ĐỜI SỐNG HÀNG NGÀY


(Bài số 97)

CLICHES

Bản ghi chép do Quỳnh Anh thực hiện. Bài học số 97 sẽ được phát trên Hồn Việt Television trong tháng 1 năm 2011.

QUỲNH ANH:

Đây là chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày do Bùi Bảo Trúc phụ trách. Bùi Bảo Trúc, Lãm Thúy, và Quỳnh Anh xin kính chào quí vị.

LÃM THÚY

Tuần qua, Thúy nhận được thư của một khán giả yêu cầu chương trình nói về những câu mà người Mỹ hay dùng kiểu như người Việt hay nói "một ngày đẹp trời…" hay " buồn 5 phút…" hay "khóc ba tiếng, cười ba tiếng"… Thưa anh, anh có hay dùng những câu như thế không?

BBT

Không. Trái lại, tôi rất không ưa những cách nói như thế. Tiếng Anh gọi những câu đó là CLICHÉS, những sáo ngữ, những câu đã bị dùng nát ra, nhiều khi mất hẳn ý nghĩa nguyên thủy của chúng. Các nhà văn tối kỵ những câu như thế. Đọc Võ Phiến, Mai Thảo … có bao giờ chúng ta thấy các ông viết những câu như thế không? Chắc là không rồi. Tiếng Anh cũng có những câu sáo ngữ hệt như vậy.

QA

Thưa anh, vậy thì người Anh, người Mỹ có ghét những CLICHÉS như anh ghét không?

BBT

Có. Họ cũng ghét những câu sáo ngữ như vậy. Nhiều khi lúc đầu, những câu ấy nghe cũng hay. Nhưng sau một thời gian, chúng bị dùng quá nhiều, đến nỗi trở thành nhàm, mất hẳn nét mới lạ và sáng tạo. Thí dụ Vũ Trọng Phụng có một câu rất hay, nhưng sau một hồi, nó trở thành nhàm chán, và nghe người khác chưa nói hết, người nghe đã thấy " Biết rồi, khổ lắm, nói mãi". Một trong những sáo ngữ mà tôi nghe rất nhiều, ngày nào cũng nghe, từ hai ba người là ít, đó là ABSOLUTELY. Nếu muốn nói là đúng, tuyệt đối đúng, hoàn toàn đồng ý … thì sao không dùng những chữ khác: CERTAINLY, SURE, OF COURSE … hai cô đồng ý không?

LÃM THÚY

ABSOLUTELY. Thúy thì khó chịu với chữ này: AWESOME. Nghe mấy đứa con của Thúy nói chuyện với nhau, Thúy có cảm tưởng là nếu không có chữ AWESOME làm sao chúng nói chuyện được với nhau. Lúc nào cũng AWESOME. Thấy cái xe mới cũng AWESOME, đôi giầy đẹp cũng AWESOME, bản nhạc hay cũng AWESOME.

QA

Con trai QA thì có một lúc, hễ mở miệng ra là THE FACT OF THE MATTER IS. QA nghe mấy anh em chúng nói chuyện với nhau nhưng QA vẫn không biết dùng cái CLICHÉ này như thế nào cho đúng.

BBT

THE FACT OF THE MATTER IS nghĩa là sự thực của vấn đề là... Kế đó là điều người ta muốn nói.

LÃM THÚY

Nhưng tại sao không đi thẳng vào vấn đề mà phải mở đầu bằng THE FACT OF THE MATTER IS?

BBT

Trong hầu hết những trường hợp của những câu sáo ngữ này,chúng ta dùng là để lôi kéo sự chú ý của người nghe vào điều chúng ta muốn nói. Thí dụ nói ông Obama là một người tả khuynh thì chưa chắc chúng ta được sự lắng nghe của người nghe. Nhưng nếu nói THE FACT OF THE MATTER IS MISTER OBAMA LEANS TO THE LEFT.

QA

Như vậy, QA nhớ một câu cũng có thể khiến cho người nghe phải nghe kỹ hơn. Đó là câu TO BE HONEST WITH YOU. Anh có hay nghe câu này không?

BBT

Có. Nhất là khi mà người ta không thành thật với tôi. Trước khi nghe một chuyện xạo, chúng ta rất hay bị nghe câu đó. Hay câu TO BE PERFECTLY HONEST WITH YOU… Thúy cho nghe thử một câu với TO BE HONEST WITH YOU coi.

LÃM THÚY

TO BE HONEST WITH YOU, I LIKE THE HOUSE BUT I DO NOT LIKE THE LOCATION.

QA

TO BE HONEST WITH YOU, I BELIEVE SHE HAS HER FACE LIFTED.

BBT

Nhưng cả hai câu của hai cô đều là những câu nói thật, thành thật cả. Vì thế, TO BE HONEST WITH YOU cũng có thể dùng để nhấn mạnh vào ý của điều mà chúng ta muốn chuyển đạt. Câu IT GOES WITHOUT SAYING thì chắc hai cô phải nghe nhiều lần rồi. Cho tôi nghe một thí dụ với IT GOES WITHOUT SAYING coi.

QA

IT GOES WITHOUT SAYING ENGLISH IS STILL THE MOST IMPORTANT LANGUAGE OF THE WORLD.

LÃM THÚY

IT GOES WITHOUT SAYING THE EARTH IS GETTING WARMER AND WARMER.

BBT

Thế còn IT IS NO SECRET nghĩa là gì cô Thúy?

LÃM THÚY

IT IS NO SECRET GOVERNOR PALIN PLANS TO RUN IN 2012.

QA

IT IS NO SECRET NORTH KOREA WANTS NUCLEAR WEAPONS.

BBT

IT IS NO SECRET cũng cùng nghĩa với IT IS WIDELY KNOWN THAT hay IT IS AN OPEN SECRET…

LÃM THÚY

Một hôm Thúy nghe mấy đứa con ở nhà cãi nhau. Một đứa nói IT DOES NOT TAKE A NUCLEAR nghĩa là gì thưa anh?

BBT

Chắc câu cô nghe còn thiếu một hai chữ nữa. Tôi chắc các cô các cậu nói mỉa mai nhau rằng IT DOES NOT TAKE A NUCLEAR SCIENTIST TO nghĩa là không cần phải là một khoa học gia nguyên tử mới biết được điều đó, mới trả lời được câu hỏi đó, mới giải quyết được chuyện đó, mới làm được việc đó. Cô Thúy dùng câu này coi ra sao.

LÃM THÚY

IT DOES NOT TAKE A NUCLEAR SCIENTIST TO DO THE DISHES, đó là câu mà mấy đứa con của Thúy nói với nhau để đẩy chuyện rửa chén bát cho nhau.

BBT

Nghe cũng mỉa mai, cay đắng lắm đó chứ. Còn cô QA?

QA

QA nghe một câu hơi khác nhưng chắc ý nghĩa cũng tương tự: TO COOK YOURSELF A MEAL IS NOT ROCKET SCIENCE.

BBT

Nhưng đối với tôi, việc nấu cho mình một bữa ăn thì chính là khoa học nguyên tử vậy. Khó lắm. Chỉ có mì gói là AS EASY AS ABC mà thôi thưa cô.

Có chữ này tôi cũng hay gặp mà rất nhiều người không thích lắm. Đó là chữ BASIS. BASIS là căn bản. Thí dụ ON A DAILY / WEEKLY / MONTHLY / YEARLY BASIS. Tại sao không nói là EVERY DAY / WEEK / YEAR?

Đây là câu tôi cũng nghe rất nhiều lần: CORRECT ME IF I AM WRONG. Thường thì người nói câu đó đã tin chắc là mình đúng rồi. Chỉ nhún mình một chút cho phía bên kia dễ nghe mà thôi. Thay vì nói I AM SURE THE WAR IN AFGHANISTAN IS NOT GOING WELL , thì nói CORRECT ME IF I AM WRONG BUT THE WAR IN AFGHANISTAN IS NOT GOING WELL. Vẫn chỉ là một cách để nhấn mạnh, tạo sự chú ý cho người nghe.

LÃM THÚY

Thỉnh thoảng Thúy nghe câu này: "Tôi nghe 5 trên 5". Câu này có phải là sáo ngữ không?

BBT

Đây là tiếng nhà binh. 5/5 hay 10/10 hay 20/20 đều là một cả. Tất cả đều có nghĩa là tôi nghe ông rất rõ. Cũng là một thứ sáo ngữ được dùng để cho có vẻ chuyên môn, nhà binh…

Câu THE SKY IS THE LIMIT hai cô đã nghe bao giờ chưa?

QA

QA có nghe câu này khi dại dột đi xin bán xe cho một dealer. Chủ dealer nói với QA rằng muốn bán bao nhiêu xe cũng được. Bán càng nhiều xe thì kiếm càng nhiều tiền: THE SKY IS THE LIMIT. QA bán một tuần chưa được cái xe nào nên chịu thua luôn.

BBT

Nhưng không phải lúc nào mấy câu CLICHÉS này cũng sáo, cũng đáng ghét, cũng là để phóng đại, cũng không nói lên được bao nhiêu sự thật. Một số CLICHÉS lại rất có lý mặc dù chúng bị dùng đã nát bươm ra rồi.

QA

Như thế, chúng ta có nên tránh chúng không?

BBT

Tùy người. Tôi thì không thích dùng chúng nhưng có thể người khác thì lại rất ưa chúng. IF IT AIN’T BROKE, DON’T FIX IT. Câu này thì lại rất đúng. Cái gì nguyên lành thì đừng có táy máy sửa để "lợn lành chữa thành lợn què". Cô Thúy có một câu nào như vậy không?

LÃM THÚY

IT TAKES TWO TO TANGO nghĩa là chuyện gì cũng phải hai người mới làm được phải không thưa anh?

BBT

Cũng đúng. Nhưng cũng có thể hiểu là "tại anh, tại ả, tại cả đôi đường".

QA

QA lại hiểu là "thuận vợ thuận chồng, tát biển Đông cũng cạn".

BBT

Đúng vậy, câu ấy có thể hiểu nhiều cách khác nhau. Cũng có thể hiểu là … nhẩy Tango phải hai người mới nhẩy được. Ôm cái ghế thì chắc không được. Hai cô nghe câu này chưa: LOVE IS BLIND.

LÃM THÚY

Yêu là mù quáng. Nhưng bạn của Thúy lại thêm một câu sau nữa nghe cũng có lý lắm: LOVE IS BLIND. MARRIAGE OPENS YOUR EYES. Thúy nghĩ nàng nay đã sáng mắt ra rồi.

QA

QA đọc trong Readers’ Digest có mục LAUGHTER IS THE BEST MEDICINE. Đây có phải là một CLICHÉ không?

BBT

Coi nó là một CLICHÉ cũng được. Thí dụ khi nói LAUGH IT OFF , LAUGHTER IS THE BEST MEDICINE để an ủi một người vừa gặp phải chuyện không vui: thôi mà, cười đi , kệ nó, không sao đâu, cười là liều thuốc bổ mà…

LÃM THÚY

Người Việt hay nói "họa vô đơn chí", cũng là để an ủi hay giải thích cho một chuyện không hay, thế thì người Mỹ có câu nào giống như thế không?

BBT

Có. Đó là câu MISERY LOVES COMPANY nghĩa là chuyện đau buồn bất hạnh thì không đến một mình, ba giờ cũng thích có bạn đi cùng. Có một câu trong tiếng Việt mà hồi nhỏ tôi ghét lắm, đó là câu lời nói phải đi đôi với việc làm. Tiếng Anh, có một câu gần giống như thế: ACTIONS SPEAK LOUDER THAN WORDS.

QA

QA thấy câu này nghe có vẻ như là tục ngữ, PROVERB nhiều hơn. Thúy thấy sao?

LÃM THÚY

Thúy cũng thấy thế. Như câu MISERY LOVES COMPANY là "họa vô đơn chí, phúc bất trùng lai" ở trên chẳng hạn.

BBT

Đúng như hai cô nói. Biên giới giữa những CLICHÉ và PROVERB có lúc rất mờ nhạt. Thí dụ như câu PEOPLE WHO LIVE IN GLASS HOUSES SHOULD NOT THROW STONES thì có nhiều nét PROVERB hơn là CLICHÉ. Thực ra, những câu được dùng nhiều, quá nhiều là CLICHÉ, nói lên một sự thật nào đó thì là PROVERB. QA có biết câu tục ngữ nào tương đưong với câu những người ở nhà kính không nên ném đá không?

QA

QA nghĩ người Việt Nam thì nói "vuốt mặt phải nể mũi".

LÃM THÚY

Thúy nghĩ có thể là câu "gần chùa gọi Bụt bằng anh" phải không thưa anh?

BBT

QA đúng hơn. "Gần chùa gọi Bụt bằng anh" là FAMILIARITY BREEDS CONTEMPT nghĩa là sự quen biết làm phát sinh ra thái độ khinh khi. Có một CLICHÉ này chắc hai cô đã nghe nhiều lần: LAST BUT NOT LEAST. Hai cô nghe ở đâu?

QA

QA nghĩ đây là một cách an ủi. Thí dụ khi phải đứng lên cám ơn hay xướng danh, đọc tên bao nhiêu người rồi đến cái tên cuối cùng thì an ủi cho người này bằng cách trước khi đọc tên ông ta lên, người ta hay nói LAST BUT NOT LEAST nghĩa là cuối cùng, nhưng không phải là dở nhất, tệ nhất phải không thưa anh?

BBT

Đúng vậy. YOU CAN SAY THAT AGAIN.

LÃM THÚY

Câu anh vừa nói nghĩa là gì? Chắc không phải là ông, bà có thể nói lại như "nói nộn rồi cho nói nại đấy"?

BBT

Không YOU CAN SAY THAT AGAIN là I AGREE WITH YOU.

Có mấy câu này ý nghĩa giống nhau mà tôi nghĩ hai cô đã biết hết rồi: EASY AS ABC; EASY AS 123; EASY AS PIE; A PIECE OF CAKE. Người Việt nói thế nào đây QA?

QA

"Dễ như ăn cơm sườn" phải không thưa thầy? Hồi tháng 4 năm 75, QA nhớ là nghe thấy câu nay nhiều lần: giờ thứ 25. QA hiểu là vào phút chót. Tiếng Anh nói thế nào thưa anh?

BBT

Người Anh nói là AT THE ELEVENTH (11th) HOUR. Sau đây là câu chúng ta ai cũng đã nghe ít nhất một lần: La Mã không được xây trong một ngày. Thúy nghe câu này bằng tiếng Anh chưa?

LÃM THÚY

Chưa. Nhưng Thúy dịch sang tiếng Anh coi có đúng không: ROME WAS NOT BUILT IN A DAY. Câu này có xa xôi họ hàng vói câu "dục tốc bất đạt" không thưa anh?

BBT

Có chứ. Thí dụ chúng ta nói TAKE YOUR TIME. ROME WASN’T BUILT IN ONE DAY.

Thế còn khi nói TIME IS RUNNING OUT thì ý nghĩa là gì QA?

QA

Thưa quí vị, đó là cách nhắc khéo của ông thầy rằng sắp hết giờ rồi. Vì thế, bài học Anh ngữ thứ 97 của chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày của Hồn Việt Television đến đây cũng tạm chấm dứt. Chương trình sẽ trở lại trên màn ảnh Hồn Việt Television trong bài học tới. Bùi Bảo Trúc, Lãm Thúy và Quỳnh Anh xin gửi lời chào tạm biệt quí vị.