Ngày 9 tháng 5 năm 2011
Ban ta
Cuốn The Wedding Workout làm cho những điều tôi nghĩ về các cụ Nguyễn Trãi và Lê Quí Ðôn là sai hết. Từ lâu, tôi vẫn nghĩ các cụ là những người chu đáo: Nguyễn Trãi có bài khuyên con gái trước khi về nhà chồng; Lê Quí Ðôn thì có bài kinh nghĩa đầu bài lấy từ chữ kinh Lễ: "Vãng chi nhữ gia, tất kính tất giới, vô vi phu tử " nghĩa là mày (đại danh từ "mày" là nguyên văn của Lê Quí Ðôn) về nhà chồng, phải kính phải răn, chớ trái lời chồng...
Các cụ chỉ răn dậy các cô dâu theo lời Khổng Tử khi xuất giá cố giữ đúng tam tòng tứ đức. Bài kinh nghĩa của Lê Quí Ðôn hay tuyệt: tác giả cài được vào trong bài bao nhiêu là ca dao, tục ngữ quen thuộc để răn dậy cô dâu. Nhưng tuyệt nhiên cụ Lê cũng như cụ Nguyễn đều không dậy các phụ nữ trẻ của chúng ta ngày trước những điều ghi trong cuốn The Wedding Workout của Tracy Effinger và Suzanne Rowen.
Không cần phải cặn kẽ và chi tiết làm đỏ mặt những người yếu bóng vía (?) như những cuốn sách gối đầu giường in bằng mộc bản mà các cô dâu Nhật và Trung Hoa dấu dưới gối từ mấy thế kỷ nay, cuốn The Wedding Workout chỉ gồm những bài tập giúp các cô dâu sắp lên xe hoa có được thân thể dẻo dai, mềm mại (flexibility) và dáng bộ đứng ngồi cho đẹp (posture). Ngoài ra, những bài tập này, theo hai tác giả, cũng sẽ giúp cho máu lưu thông điều hòa, xương cốt (?) cứng cáp.
Toàn là những điều có lý cả. Nhưng khi xem những bức hình trong sách thì những điều đó lại càng có lý hơn nữa.
Thí dụ bài tập cánh tay trên chẳng hạn. Cô dâu tương lai, theo bài tập này, sẽ ngồi xuống sàn, hai tay đặt ra đằng sau, chống xuống sàn. Hai chân cũng đặt trên sàn. Từ từ nâng người lên, giữ cho thân mình thẳng song song với sàn nhà. Hạ thấp người xuống sàn cho đến khi tay gập lại ở khuỷu thành một góc 90 độ.
Sách cũng dậy tập lưng, tập bụng để làm mạnh các bắp thịt ở lưng và ở bụng. Nhưng có mô tả ra cho rành rẽ cách mấy bạn cũng khó mà có thể hình dung ra được. Chi bằng mua một cuốn về xem hình mà tập là hợp lý nhất. Vì những hình chụp của Albane Navizet trong cuốn sách này cũng rất đáng xem.
Như vậy, trước khi lên xe hoa, các cô dâu cũng cần phải tập dữ như vậy đó. Tập để làm gì? Ðể cho các bắp thịt làm việc khỏe chứ gì nữa. Bắp thịt tay, bắp thịt lưng, bắp thịt bụng. Toàn những bắp thịt hữu dụng về mặt chiến lược cả.
Trong khi bài kinh nghĩa của Lê Quí Ðôn thì chỉ dậy toàn những "khi anh nó hoặc ra xô xát chi lời, cũng tươi, cũng đẹp, cũng vui cười, chớ như ai học thói nhà ma, mà hoặc con cà con kê chi kể lể... chớ cậy khôn, cậy khéo, cậy duyên, cậy tài: khi anh nó hoặc nổi bầng bầng chi sắc, thì lạy, thì van, thì lễ phép, đừng học chi những tuồng đĩ thõa mà hoặc dây mơ rễ mái chi lôi thôi... Ðời có kẻ xem chồng như đứa ăn, đứa ở, thậm đến điều mày tớ chi khinh. Chẳng biết rằng ngu si cũng thể chồng ta, dẫu rằng khôn khéo cũng ra chồng người...Ðời có kẻ giận chồng mà đánh con, đánh cái, thậm chí đến mày tao chi quá. Chẳng biết rằng khôn ngoan cũng thể đàn bà, tuy có vụng dại cũng là đàn ông..."
Toàn là những chuyện đâu đâu. Bây giờ, để sửa soạn cho ngày lên xe hoa, phải là những bài tập trong cuốn The Wedding Workout mới được.
Phen này có sách mới, các cô dâu trong lúc chờ đến ngày lên xe hoa, có thể lôi sách ra tập lia lịa cho tay to, lưng thẳng, bụng nhỏ, bắp thịt đâu ra đấy, sai khiến cái bắp, cái cơ nào là nó tuân theo răm rắp. Muốn co là nó co, muốn bóp là nó bóp... chết luôn. Vậy mới hay chứ lôi kinh Lễ ra mà "vãng chi nhữ gia, tất kính tất giới, vô vi phu tử" làm quái gì.
Mấy cuốn sách Nhật với lại Tầu in mộc bản của các cô dâu thời trước cứ là đi đứt. Chấp luôn cả Kama Sutra luôn.
Có điều đến bây giờ, khi chúng ta không còn cần nữa thì nó mới ra đời là thế nào? Tại sao nó không xuất hiện... vài (?) "thập niên tiền" khi chúng ta còn "nhị thập tam"?
Ngày 11 tháng 5 năm 2011
Bạn ta,
Thỉnh thoảng nhìn một hai người bạn của tôi đứng nấu nướng trong bếp, tay dao, tay chảo, tay nồi, tay đũa, và mặc dầu các chàng chưa giỏi đến độ khiến người đứng coi phải nổi cơn ghen tài lồng lộn lên như người đàn ông chủ quán ăn mà Võ Phiến mô tả trong một tùy bút của ông, tôi cũng đã thấy chán tôi vô cùng.
Chưa bao giờ nấu lấy được cho mình một bữa ăn, có lẽ tôi phải là một trong số những người đàn ông vô tích sự nhất Việt Nam quốc gia cũng như Việt Nam cộng sản. Những người đàn ông này, từ những năm thơ ấu, đã được rót vào tai vài ba câu đại khái “Ðàn ông con trai không được vào bếp, xấu lắm!”
Rồi sau đó, lớn lên, tôi thấy quả thực là vào bếp thì … xấu thật, và do đó rất không nên vào bếp, nhất là sau mấy nỗ lực thảm bại với chính sách “bếp nhà, ta nấu”, và câu “... với sức người, gạo Ông Phật (?) cũng thành cơm...” vân vân.
Vì thế, cái bếp của tôi là cái bếp sạch nhất California. Ai đến thăm cũng phải tấm tắc khen là lúc nào cũng toàn mùi pot pourri hoa chanh, hoa đào, hơn đứt cái bếp của ông Mai Thảo trước đây.
Chưa nấu nổi cho mình được bữa nào thì làm gì có chuyện nấu cho người khác. Nhưng cũng vì thế, mà chưa ai là nạn nhân của tài làm bếp của tôi. Và tôi cũng không làm cho ai nhớ đến tài làm bếp của mình.
Nên khi nghe một cuốn sách có tên là The Ex Boyfriend Cookbook của Erin Ergenbright và Thisbe Nissen vừa được bầy bán, tôi nghĩ mình sẽ phải đi kiếm về đọc để xem những người đàn ông giỏi giang bếp núc để lại được những gì nơi hai người phụ nữ viết cuốn sách.
Thế rồi tôi nghĩ có lẽ cũng không nên mua cuốn sách này về nhà làm gì. Những người đàn ông bạn trai của Erin Ergenbright và Thisbe Nissen sẽ chỉ làm tăng thêm mặc cảm tự ti của những người đàn ông vô ích sự.
Những người đàn ông vô tích sự để lại được những gì sau khi liên hệ không còn tốt đẹp nữa? Chắc không bao nhiêu. Tài nấu mì gói và TV dinner của các chàng có gì để nói đâu, thì làm sao viết xuống được. Các chàng đi qua đời của các nàng không lưu lại được gì ngoài những cái thùng giấy đựng những gói mì ăn liền. Viết về các chàng chẳng lẽ kể về sở thích của các chàng: mì hai con cua ngon hơn mì Ðại Hàn; mì Thái Lan dở ẹc, thua xa mì Singapore; mì ly tiện hơn mì gói vì không phải rửa tô, cứ đứng cạnh thùng rác, ăn xong, buông tay là cái ly không rơi ngay vào thùng rác. Khỏi rửa tô, rửa chén, tiết kiệm được bao nhiêu nước cho thế giới đang càng ngày càng cạn dần tài nguyên này.
Có điều làm cho độc giả thắc mắc: nấu dở bị các nàng bỏ thì đáng đời và cũng là chuyện tự nhiên, nhưng nấu giỏi, giỏi đến độ các nàng phải xin recipe chỉ dẫn cặn kẽ cách nấu nướng thì tại sao lại bị... xù?
Hay hai người đàn bà này chỉ bắt bồ với các chàng để học của mỗi chàng vài ba món rồi nghỉ chơi với các chàng, thu thập đủ tài liệu để viết một cuốn sách thì thôi?
Các chàng dại vô cùng. Phải tay những người đàn ông được các bà mẹ Việt Nam dậy nấu nướng thì các nàng còn lâu mới viết được sách. Muốn học, thì chỉ, nhưng chỉ dẫn kiểu các bà mẹ Việt Nam thì các nàng vô phương học. Thí dụ: “Thêm một dúm muối vào chảo với một chút mỡ, để lửa liu riu cho đến khi miếng thịt săn lại thì lấy ra. Bỏ một vốc hành vào chảo, đảo qua trên bếp, lấy nhanh ra... là thành bún thang ngon hết sẩy!”
Cứ dậy nhau nấu kiểu đó với những “dúm”, “liu riu”, “vốc”... thì cơm khó mà lành, canh khó mà ngọt được. Trở thành Ex Boyfriend, bạn trai mãn nhiệm (?) là đáng đời lắm!
Ngày 12 tháng 5 năm 2011
Bạn ta,
Tuần qua, trong phụ trang quảng cáo địa ốc của tờ Washington Post, tôi đọc được một lời rao bán đất nghĩa trang rất lý thú.
Người rao bán chắc chắn phải là một người đàn ông tuy ông không nêu rõ tên mà chỉ cho biết số điện thoại. Và người đọc cũng tin rằng ông là người chồng trong một cuộc hôn nhân nửa đường đứt gánh. Ông muốn bán lô đất mà hai người mua chung khi bà còn sống.
Lời rao nguyên văn như thế này: Well kept cemetery lot for sale. Person occupying other half is very nice and beautiful, not the nagging, jealous type. All gentlemen over 65 are welcome to inquire with reasonable offers. Please call...
Miếng đất ông muốn bán không phải chỉ là một miếng đất bình thường như những miếng đất khác. Nó là một nửa của lô đất gồm hai miếng mà ông và bà đã mua với dự tính hai người sẽ ở cạnh nhau lúc sống cũng như lúc đã sang bên kia thế giới. Nhưng một nửa lô đất nay đã có người nằm, người chưa dùng đến nó muốn bán. Người rao bán không nêu lý do như chúng ta thỉnh thoảng đọc thấy trong những lời rao bán xe, bán nhà như đi xa, xuất ngoại vân vân. Chi tiết duy nhất về miếng đất như được gìn giữ, chăm sóc cẩn thận được ghi ngay trên đầu, để có thể hiểu là có trồng hoa, cỏ được cắt tỉa cẩn thận.
Nhưng chi tiết đó không phải là chi tiết đáng để ý nhất. Chính những chi tiết về người đang nằm ở nửa kia mới đáng nói.
Người đăng lời rao cho biết người đang nằm dưới đất là người đẹp và hiền, không phải là thứ hay mè nheo, ghen bậy, ghen bạ. Ông cho biết thêm một chi tiết khác về tuổi tác của nười nằm dưới khi mời các ông trên 65 gọi điện thoại nếu muốn mua đất.
Ðây là một người chồng tuyệt vời. Bà ra đi trước, ông làm đúng lời hứa của những cặp yêu nhau: Anh hứa là sẽ chôn em nếu không được thì em chôn anh. Ông sống với bà đến lúc bà đi. Như thế là ông đã chôn bà. Nghe thì rùng rợn nhưng nghĩ lại, những cặp vợ chồng nên đưa ra một lời hứa như thế. Phải hứa như thế mới nói được sự hết lòng với hôn nhân. Hứa yêu nhau đến lúc đầu bạc răng long là chưa đủ. Vẫn có thể tới lúc đầu bác, răng long, một trong hai bỏ đi theo mái tóc bạc và hàm răng long khác thì sao? Phải đem chôn mới chắc ăn.
Ông chôn bà, lại sửa sang phần mộ cho đẹp, trồng hoa, lập bia cho bà. Còn chuyện xuống ngay với bà thì có thể ông chưa sẵn sàng. Có thể thỉnh thoảng ông mơ thấy bà hiện về, bà nhắc ông mau xuống với bà, bà cô đơn, không có người đấm lưng, kể truyện tiếu lâm, pha cà phê cho bà uống buổi sáng, bóp chân cho bà... Ông nghe nhiều lần mà không làm được gì để chiều bà ngay, nên ông đăng báo tìm người chịu xuống sớm hơn với bà. Ðể đề nghị thêm hấp dẫn, ông cho biết bà rất hiền và đẹp, không mè nheo, ghen lồng lộn.
Thế nào miếng đất ông rao bán cũng sẽ bán được rất nhanh. Có thể ông chưa sẵn sàng để xuống ngay với bà, nhưng thiếu gì người ở nước Mỹ thỉnh thoảng lại phát điên hét toáng lên rằng thà chết còn sướng hơn là sống với những mè nheo sáng trưa chiều tối đó. Và đó là những người sẵn sàng mua miếng đất mà ông đang kiếm người để bán. Ðó có thể là những người không biết học đâu được câu nói lưu danh muôn thuở của Trần Bình Trọng, để thỉnh thoảng lại sửa đi một chút rồi gầm lên đưa ra so sánh giữa chuyện làm quỉ dưới âm còn hơn làm người đàn ông khốn khổ trên dương thế.
Tôi tin là số người điện thoại hỏi ông sẽ rất đông đảo. Nhất là những người biết là mấy năm trước, cái "ngăn kéo" bên cạnh cái "ngăn kéo"... đựng Marilyn Monroe ở một nghĩa trang tại Hollywood đã có người mua, Hugh M. Hefner, chủ bút tờ Playboy mua đứt.
Sau này, khi ông chủ miếng đất muốn thăm bà thì cũng dễ. Chỉ sợ lúc ấy, lại bị một cụ bà trông lạ hoắc kéo tay lôi phắt đi không cho đến gần cái nghĩa trang ở gần thủ đô mà thôi. Nhưng đã chắc gì cụ nằm dưới lại muốn cụ ông ghé thăm sau bao nhiêu lần nước đã chẩy qua cầu... ào ào?
Ngày 14 tháng 5 năm 2000
Bạn ta,
Một nhân vật phụ nữ của tiểu thuyết Lê Xuyên, trong những lúc tình tứ nhất, thỉnh thoảng lại vùng dậy hỏi người đàn ông: "Mà có thương tui hôn?" Người đàn ông trả lời, bao giờ cũng bằng giọng miễn cưỡng, là có thương. Những lúc khác, cô bắt người đàn ông phải thề bồi đủ thứ. Nhưng có vẻ cô còn rất nhiều nghi ngờ những lời thề cho qua chuyện của chàng nên thỉnh thoảng lại phải hỏi, để được trấn an bằng câu trả lời mà sự thực cô không tin lắm. Những khẳng định của chàng, tuy thế, cũng giúp để tiếp tục những cuộc hẹn hò mà tác giả Lê Xuyên có biệt tài kéo hàng mấy tuần lễ trên mặt báo.
May cho chàng, mà cũng may cho cô. Cô không biết chàng thực sự nghĩ sao về cô, chàng có yêu cô thật lòng không. Cô không biết nên vẫn hạnh phúc với chàng, mặc dù thỉnh thoảng lại phải hỏi để được nghe câu trả lời cô đã nghe bao nhiêu lần trước đó.
May cho chàng vì cô không thể có cách nào biết được là chàng có yêu cô không. Chàng có thể có, có thể không, cô không có cách nào biết được. Nên chàng thoát hiểm, nếu chàng không thực sự yêu cô.
Nhưng đó là hơn hai mươi năm trước. Thời gian đã quá lâu, trước những khám phá mới trong lãnh vực khoa học, những khám phá có thể khiến cho chàng không cách gì dấu được tình cảm đích thực về cô. Hơn nữa, không gian nơi diễn ra những cuộc gặp gỡ giữa hai người thì cũng tiện cho cả hai. Không gian không phải là một phòng thí nghiệm để máy móc có thể theo dõi và đưa ra kết luận là chàng nói thật hay không nói thật.
Hai người chắc cũng biết lơ mơ rằng khi người ta yêu, đôi mắt sẽ sáng lên, khuôn mặt rực rỡ, hào quang chói lọi.
Nhưng cũng có khi đang cơn đói, mùi thức ăn từ bếp đưa lên, phản ứng ghi nhận trên mặt cũng không khác khi người ta yêu nhau là mấy. Những khám phá mới đây của Andreas Bartels, một sinh viên ban tiến sĩ tại đại học Luân Ðôn, vừa được đem thuyết trình trong cuộc họp của Society for Neuroscience ở New Orleans tuần trước, có thể soi sáng những xó góc còn khá tối tăm mà hiểu biết của con người chưa đến được.
Những bức hình chụp não bộ (MRI) có thể giúp tìm ra được câu trả lời thực cho nhân vật phụ nữ trong tiểu thuyết của Lê Xuyên. Những phản ứng ở một số khu vực trong óc con người, từ 6 đến 20 khu vực, có thể cho biết câu trả lời của người đàn ông trong tiểu thuyết Lê Xuyên nói thật hay không khi bị người phụ nữ hỏi có yêu cô không. Trong số những khu vực ấy, có 4 nơi các khoa học gia thấy là cùng có những phản ứng giống nhau khi 11 phụ nữ và 6 người đàn ông tham dự cuộc thí nghiệm có những tình cảm mãnh liệt về đối tượng tình yêu của họ. Những phản ứng đó có thể đo được và chụp thấy rõ trên não động đồ.
Những khu vực cho thấy hoạt động bất thường nằm ở anterior cingulate cortex, gần đường chia giữa bộ óc, cùng với những khu có tên là putamen và caudate.
Rồi đây, người ta có thể kèm với bó hoa cái não động đồ do một phòng thí nghiệm cung cấp và chứng thực là đương sự không nói... ghét thành yêu.
Hay phía bên kia cũng có thể đưa phía bên này tới phòng thí nghiệm chụp một cái coi thực hư ra sao.
Lúc ấy, chuyện thề bồi sẽ không còn cần thiết nữa. Lôi nhau đi chụp bức hình óc là biết ngay. Yêu cái trương mục với sáu hàng số của phía bên kia hình chụp cũng cho biết ngay. Cuộc đời sẽ bớt đi bao nhiêu là phiền toái.
Bấy giờ thử hỏi bao nhiêu người làm được như ông thân sinh của nhà thơ Phùng Quán vẫn dậy ông từ lúc còn rất nhỏ:
...Yêu ai cứ bảo rằng yêu
Ghét ai cứ bảo là ghét
Dù ai ngon ngọt nuông chiều
Cũng không nói yêu thành ghét
Dù ai cầm dao dọa giết
Cũng không nói ghét thành yêu...
Mà nói ghét thành yêu là máy chụp hình não biết liền.
Vừa không thể nói dối được, và cũng không cần nói dối nữa.
Nhiều người có thể không thích nó vì coi nó là một sự vi phạm tự do tư tưởng của con người.
Nhưng một số thì lại rất thích nó, vì nó có thể được dùng như một biện pháp răn đe như võ khí nguyên tử đã được dùng một cách hữu hiệu trong mấy chục năm chiến tranh lạnh giữa Nga và Mỹ. Không phe nào có thể nói dối mà bên kia không biết được nữa.
Nhưng hay nhất, là nhờ nó, không cần phải nói dối, cũng chẳng cần cầm dao dọa giết.
Thế giới sẽ dễ sống biết là chừng nào.
ANH NGỮ TRONG ĐỜI SỐNG HÀNG NGÀY
MẤY CÂU TỤC NGỮ
QUỲNH ANH:
Đây là chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày do Bùi Bảo Trúc phụ trách. Bùi Bảo Trúc, Lãm Thúy và Trúc Giang xin kính chào quí vị.
Chương trình đến với quí vị hàng tuần để ôn lại một số điều liên quan đến Anh ngữ mà quí vị gặp trong đời sống. Một vài danh từ, hai ba động từ, những thành ngữ chúng ta nghe rất quen, mấy điểm văn phạm chúng ta đã quên, những cái kỳ quái của tiếng Anh sẽ được gửi tới quí vị trong những chương trình mỗi tuần Chương trình có một thành viên mới. Cô QA bận một số công việc mới khiến việc xuất hiện thường xuyên của cô trong các chương trình trở nên rất khó. Chương trình xin giới thiệu Trúc Giang, một người mà đài Hồn Việt kiếm mãi mới ra. Trúc Giang cũng như Lãm Thúy, sẽ là những đóng góp cho chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày. Quí vị có thắc mắc xin liên lạc với Hồn Việt TV nhờ chuyển lại cho chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày.
TRÚC GIANG
Đây là thư của một khán giả, cụ Nguyễn Hồng Bảo ở San Francisco. Cụ muốn thầy kiếm cho cụ câu tục ngữ nào trong tiếng Anh tương đương với câu CON SÂU LÀM RẦU NỒI CANH. Mời thầy.
BBT
Tôi nghĩ có thể câu A ROTTEN APPLE SPOILS THE BARREL là câu gần với câu tục ngữ tiếng Việt CON SÂU LÀM RẦU NỒI CANH nhất. ROTTEN là thối, quá khứ phân từ của động từ TO ROT. Past Tense là ROTTED. Một quả táo thối làm hỏng luôn cả những quả táo khác trong thùng. BARREL là cái thùng.
LÃM THÚY
Nhân anh trả lời cụ Nguyễn Hồng Bảo, Thúy có ý kiến là nhờ anh dậy cho một số tục ngữ của Anh và Mỹ tương đương hay rất gần với những câu tục ngữ mà Trúc Giang và Thúy biết để thỉnh thoảng đem ra nói với lũ con ở nhà.
TRÚC GIANG
Đúng rồi, nhũng câu thật ngắn, gọn, mang nhiều ý nghĩa mà không phải dài dòng. Cháu nhớ câu này, muốn nói với các con mà không biết nói thế nào cho chúng nó hiểu. Câu này, cháu nghe của mẹ bao nhiêu lần: ẤU BẤT HỌC, LÃO HÀ VI nghĩa là bé không học, lớn làm gì. Chú nói câu này bằng tiếng Anh như thế nào?
BBT
Đây là một câu gần câu cách ngôn của Trung quốc mà cô hỏi nhá: A YOUNG IDLER, AN OLD BEGGAR. Rất gần thôi . TO IDLE là ngồi không, là không làm gì hết. Cô ngồi trong xe, cho xe nổ máy, không sang số để chạy. Đó là TO IDLE. Còn danh từ IDLER là một kẻ ăn không ngồi rồi, không chịu học hành làm lụng gì hết. Bé không học, già thì chỉ đi ăn mày. TO BEG là xin. BEGGAR là ăn mày, hành khất.
LÃM THÚY
Đây là câu Thúy đọc thấy trong một bài báo hồi năm Sửu, câu NGƯU TẦM NGƯU, MÃ TẦM MÃ . Trâu tìm trâu, ngựa tìm ngựa. Đầu trâu mặt ngựa thì chơi với nhau. Người Mỹ và người Anh nói thế nào thưa thầy?
BBT
Gần với ý đó chắc phải là câu BIRDS OF THE SAME FEATHER FLOCK TOGETHER. Có khi nói là BIRDS OF A FEATHER FLOCK TOGETHER. FEATHER là lông. BIRDS OF THE SAME FEATHER là những con chim cùng một giống với nhau. TO FLOCK là họp lại thành bầy. A FLOCK là một bầy, một đàn như đàn gà, đàn vịt. TO FLOCK TOGETHER là họp thành đàn với nhau.
TRÚC GIANG
Hồi nẫy cháu đọc thiếu một câu hỏi khác của cụ Nguyễn Hồng Bảo. Cụ còn hỏi câu MỘT GIỌT MÁU ĐÀO HƠN AO NƯỚC LÃ tiếng Anh nói thế nào. Đây cũng là thắc mắc của cháu nên xin hỏi thầy luôn.
LÃM THÚY
Thúy biết câu này. BLOOD IS THICKER THAN WATER đúng không?
BBT
Đây là sự tương đồng hay tuyệt. Hai nền văn hóa khác nhau đã gặp nhau trong câu này. Cả hai đều dùng MÁU để nói về sự gần gũi, thân tình, liên hệ máu mủ. THICKER là đặc, là dầy, là không loãng. Loãng là THIN. THICK là dầy, đặc. Máu đặc hơn nươc lã thì đúng là một giọt máu đào hơn ao nước lã.
TRÚC GIANG
Đây là câu mà cậu hàng xóm nhà cháu hay bị ông bố mắng mà cháu nghe được . Đó là câu NHÀN CƯ VI BẤT THIỆN. Người Mỹ có nói câu nào tương tự như thế không thưa chú?
BBT
Có. Đó là câu CONSTANT OCCUPATION PREVENTS TEMPTATION. CONSTANT là luôn luôn, không dứt, không ngơi nghỉ. OCCUPATION là sự bận rộn, cũng có nghĩa là nghề nghiệp. TO OCCUPY là bận làm một chuyện gì đó. TO KEEP SOMEBODY OCCUPIED là cho ai việc gì làm để bận tay, bận chân. TO PREVENT là ngăn cấm, là tránh không để cho chuyện gì xẩy ra. TO TEMPT là cám dỗ. Khi nói I WAS TEMPTED nghĩa là tôi bị cám dỗ. I WAS TEMPTED TO SAY YES. I WAS TEMPTED BY THE ICE CREAM. TEMPTATION là sự cám dỗ. THE FIRST TEMPTATION là quả táo phải không hai cô. Toàn câu, CONSTANT OCCUPATION PREVENTS TEMPTATION nghĩa là bận rộn luôn tay thì tránh được những cám dỗ. Như vậy cũng rất gần câu NHÀN CƯ, ở không, VI BẤT THIỆN thì sẽ đưa tới những việc am không hay, không tốt.
LÃM THÚY
Con trai Thúy bữa nọ nói với Thúy là nó để dành bao giờ đủ tiền sẽ mua cho em gái nó món qùa sinh nhật lớn nhất từ trước tới nay. Thúy muốn bảo nó là đừng có nói trước như thế. Cứ chờ khi nào có đủ tiền hãy nói. Thúy muốn biết một câu như chuyện cô BÊ RẾÙT mang liễn sữa, tưởng tượng ra bao nhiêu chuyện, cuối cùng bị té, liễn sữa đổâ hết.Thế là hết mộng mua gà, mua bò. QA nhớ đọc bài ngụ ngôn ấy của cụ Nguyễn Văn Vĩnh dịch. Anh cho một câu tục ngữ với ý nghĩa như vậy để Thúy lấy le với các con.
BBT
Cô có thể dùng câu này: DO NOT COUNT YOUR CHICKENS BEFORE THEY ARE HATCHED.
TRÚC GIANG
Cháu hiểu tất cả mấy chữ đầu: Đừng đếm những con gà của bạn trước khi chúng HATCH. HATCH là gì thưa chú?
BBT
Động từ TO HATCH là nở. THE EGGS HATCH AFTER 21 DAYS. A HATCHLING là con gà, con vịt, con chim mới nở.
TRÚC GIANG
Người Mỹ có nói THÙNG RỖNG KÊU TO không chú? Như người Việt hay nói rằng ông ấy hay "nổ" bậy lắm. Chẳng có gì hết nhưng nói thì cứ oang oang thôi.
BBT
Toi nghĩ đó có thể là câu EMPTY VESSELS MAKE THE MOST NOISE. VESSELS là cái tầu, cái thuyền, cái thùng, cái chậu. EMPTY là rỗng, là không có gì ở trong. EMPTY HANDED là tay không, là trắng tay. EMPTY VESSELS là những cái thùng không có gì ở trong . MAKE THE MOST NOISE là phát ra, làm ra nhiều tiếng động nhất.
LÃM THÚY
Anh nói chuyện thùng rỗng kêu to làm Thúy nhớ một người quen. Ông ấy nói tầm bậy tầm bạ, chẳng kiêng nể gì ai hết. Như vậy có phải là GẦN CHÙA GỌI BỤT BẰNG ANH không? Nếu vậy thì người Mỹ nói thế nào?
BBT
Có thể là câu này: FAMILIARITY BREEDS CONTEMPT.
FAMILY là gia đình . FAMILIARITY là thân quen như trong gia đình. HE LOOKS FAMILIAR nghĩa là ông ấy trông quen quen. TO BREED là nuôi, lấy giống, làm phát sinh. DOG BREEDERS là người chuyên nuôi chó lấy giống để bán. CONTEMPT là khinh nhờn, lờn mặt.
CONTEMPT OF COURT là tội khinh mạn tòa án, nhục mạ thẩm phán.
FAMILIARITY BREEDS CONTEMPT là sự thân mật quá đáng sẽ làm phát sinh ra thái độ lờn mặt, bất kính. Gần chùa gọi Bụt bằng anh chắc cũng là như thế.
TRÚC GIANG
Như thế thì chắc cũng không khác gì câu ĐƯỢC ĐẰNG CHÂN LÂN ĐẰNG ĐẦU phải không chị Thúy? Vậy nói tiếng Anh thì phải nói thế nào thưa thầy?
BBT
GIVE SOMEONE AN INCH AND THEY WILL TAKE A MILE chắc là câu tương đương với câu của Trúc Giang hỏi. Cho ai một INCH thì rồi người ấy đòi một MILE.
LÃM THÚY
Câu anh vừa nói có phải là DỤC TỐC BẤT ĐẠT không thưa anh?
BBT
Không phải. Chắc cô nghe INCH với MILE nên nghĩ đó là chuyện di chuyển, chạy nhanh phải không? DỤC TỐC BẤT ĐẠT là muốn nhanh thì hỏng việc, thì không thành công, không tới được đích. DỤC TỐC BẤT ĐẠT là HASTE MAKES WASTE. HASTE là vội vàng. WASTE là phung phí, phí phạn. Vì muốn làm cho nhanh, thì có khi hỏng việc, phải làm lại, thế là phung phí thời gian và vật liệu. Đó là DỤC TỐC BẤT ĐẠT.
TRÚC GIANG
Mẹ Trúc Giang thỉnh thoảng hay nói câu này: CƯỜI NGƯỜI CHỚ VỘI CƯỜI LÂU / CƯỜI NGƯỜI HÔM TRƯỚC, HÔM SAU NGƯỜI CƯỜI. Trong tiếng Anh có câu giống câu của mẹ cháu hay nói không?
LÃM THÚY
Thúy biết câu này. Cũng lại học của con đó: HE LAUGHS BEST WHO LAUGHS LAST phải không thưa anh?
BBT
Câu tôi biết thì hơi khác một chút. Nhưng cả hai đều cùng một nghĩa.
HE WHO LAUGHS LAST WILL LAUGH BEST nghĩa là người cười cuối cùng là người cười được nhiều nhất vì sau đó, không còn ai cười người đó nữa.
TRÚC GIANG
Đây cũng là câu Trúc Giang học được của mẹ: CHA NÀO CON NẤY. Người Mỹ sẽ nói thế nào thưa chú?
BBT
Người Mỹ có 1 câu giống hệt như vậy. Hình như cô Thúy biết phải không?
LÃM THÚY
Thúy nghĩ đó là câu LIKE FATHER, LIKE SON.
TRÚC GIANG
Thưa chú, có câu này tiếng Việt nói thế nào cháu biết mà quên mất rồi. Đó là câu chữ Hán. Tiếng Anh, nói NOBODY IS PERFECT thì mình nói thế nào. Cháu biết đây là một câu chữ Hán mà nhớ không ra.
LÃM THÚY
NHÂN VÔ THẬP TOÀN, không có ai tốt được cả 10 phần. Đúng không?
BBT
Bây giờ tôi đố hai cô câu này NOTHING VENTURED, NOTHING GAINED có câu nào tương tự trong tiếng Việt không? TO VENTURE là phiêu lưu, là liều. ADVENTURE là cuộc phiêu lưu. TO GAIN là có được, là được, là chiếm được, đoạt được. TO GAIN WEIGHT là điều hai cô sợ lắm.
TRÚC GIANG
TO GAIN WEIGHT là lên ký phải không thưa chú? NOTHING VENTURED, NOTHING GAINED nghĩa là không liều thì không có được. Cháu nhớ có nghe mẹ ở nhà nói cái gì như là không vào hang cọp, thì không bắt được cọp con phải không ?
BBT
Câu ấy chúng ta mượn của người Trung Hoa: BẤT NHẬP HỔ HUYỆT , AN ĐẮC HỔ TỬ. Không vào hang cọp làm sao bắt được cọp con. Đố hai cô thêm câu này nữa nhá: OUT OF SIGHT, OUT OF MIND.
LÃM THÚY
Phải XA MẶT CÁCH LÒNG không ?
BBT
Đúng vậy. SIGHT là thị giác, là tầm nhìn. MIND là đầu óc. Không ở trong tầm nhìn thì cũng không còn ở trong trí nữa. Xa mặt cách lòng. Nhưng cũng có khi ngược lại: ABSENCE MAKES THE HEART GROW FONDER nghĩa là sự xa cách lại làm cho tình cảm sâu đậm hơn.
TRÚC GIANG
Có câu này bây giờ chắc ở Mỹ không ai làm nữa nhưng cháu vẫn muốn hỏi chú: YÊU CHO ROI CHO VỌT, nghĩa là dậy con phải có cái roi như mấy ông bố hồi xưa vẫn áp dụng. Người Mỹ có roi vọt không thưa chú?
BBT
Có chứ . Câu cô hỏi rất gần với câu này: SPARE THE ROD AND SPOIL THE CHILD. Động từ TO SPARE là chừa ra. Trời mưa thì mặc Trời mưa / Tôi không có áo Trời chừa tôi ra. TO SPARE cũng có nghĩa là để dành, là không dùng đến. THE ROD là cái roi. TO SPOIL là làm hỏng. THE RAIN SPOILS THE PICNIC nghĩa là trận mưa làm hỏng bữa ăn ngoài trời.
SPARE THE ROD AND SPOIL THE CHILD là không đòn vọt là làm hư đứùa trẻ.
LÃM THÚY
Câu tục ngữ này có câu tương đương trong tiếng Anh không thưa anh? VẮNG CHÚA NHÀ, GÀ MỌC ĐUÔI TÔM.
BBT
Câu cô Thúy dẫn sai một chi tiết nhỏ. Không phải là GÀ MỌC ĐUÔI TÔM. Gà mọc đuôi tôm thì không có ý nghĩa gì hết. GÀ VỌC NIÊU TÔM thì có lý hơn. Tục ngữ Anh có câu này: WHEN THE CAT IS AWAY, THE MICE PLAY nghĩa là khi mèo đi vắng thì lũ chuột mở party.
TRÚC GIANG
Nói tới cái niêu tôm thì cháu nghĩ tới một câu tục ngữ Anh mà cháu không nhớ hết , đại khái câu gì có chữ BROTH là nồi canh ở trong. Câu ấy nguyên văn thế nào, thưa chú?
BBT
Tô nghĩ Trúc Giang định nói câu này: TOO MANY COOKS SPOIL THE BROTH phải không. Nhiều đầu bếp quá thì nồi canh bị hỏng. Đúng không?
LÃM THÚY
Người Việt hình như nói hơi khác một chút: LẮM THẦY THỐI MA phải không anh? Nhiều thầy pháp quá, ông đòi thế này, ông đòi thế kia, người chết thì cứ nằm đó. Cho Thúy hỏi TAI VÁCH MẠCH DỪNG tiếng Mỹ nói làm sao?
BBT
Thì cô cứ dịch thẳng là ra ngay: NHỮNG CÁI TƯỜNG CÓ TAI...
LÃM THÚY
Phải WALLS HAVE EARS không? Thế bây giờ nói NHẬP GIA TÙY TỤC hay ĐI XỨ LÈO ĂN MẮM NGÓE thì nói tiếng Anh thế nào?
TRÚC GIANG
Trúc Giang biết câu này trong tiếng Mỹ vì cháu đang định đi Âu châu mùa hè tới: Phải đó là WHEN IN ROME, DO AS ROMANS DO không?
BBT
Cô rất xứng đáng để đi Âu châu rồi cô biết không? Khi ở La Mã thì phải làm như người La Mã. Nghĩa là ăn pizza và spaghetti chứ đừng có đòi ăn phở nghe chưa.
LÃM THÚY
Anh cho hỏi CÓ CHÍ THÌ NÊN nói tiếng Anh là làm sao?
BBT
IF YOU HAVE LICE, YOU SHOULD WASH YOUR HAIR.
TRÚC GIANG
Cháu nghĩ là chú diễu. Câu ấy dịch sang tiếng Việt là CÓ CHÍ THÌ NÊN GỘI ĐẦU phải không chú?
BBT
Ủa tôi tưởng cô Thúy hỏi vậy đó chứ. Thôi, nói đùa mãi. CÓ CHÍ THÌ NÊN tiếng Anh nói là WHERE THERE IS A WILL, THERE IS A WAY nghĩa là ở đâu có ý chí, có quyết tâm thì ở đó có một con đường để đi.
LÃM THÚY
Mấy hôm trước trời mưa dữ quá. California thường thì ít mưa, nhưng mấy hôm trước thì không thiếu mưa. Anh có câu tục ngữ nào về những trận mưa mới đây không?
BBT
Có chứ: IT NEVER RAINS BUT IT POURS. Họa vô đơn chí là ý nghĩa của câu tục ngữ đó.
LÃM THÚY:
Cám ơn thầy Trúc. Chương trình Anh Ngữ Trong Đời Sống Hàng Ngày đến đây tạm chấm dứt. Trúc Giang và Quỳnh Anh xin cảm ơn sự theo dõi của quí vị và xin hẹn gặp lại quí khán giả trong chương trình tới.
