BÙI BẢO TRÚC ĐỌC THƠ THÁI TÚ HẠP
“MIỀN YÊU DẤU” mà Thái Tú Hạp nói tới trong tập thơ của ông là Đông Phương, là “bầu trời lấp lánh xanh ngắt những nhớ thương”, những “dấu tích trầm mặc”, là “lá trúc đôi bờ Hương Giang”, là “cõi khuya nghe rụng tiếng đàn Nam Ai”, là “hàng cau lưu luyến nồng vôi cưới”, là “vàng lụa nắng trên tà áo”, là “đường ngôi rẽ đôi miền phù vân”, là “lời xanh biếc ngọc vô thường”, là “đào hoa hương tích mây hoang vắng chiều...”. Những hình ảnh như thế được tìm thấy rải rác ở khắp 65 bài thơ của tập “Miền Yêu Dấu Phương Đông”, tập thơ thứ hai của Thái Tú Hạp, sau tập “Chim Quyên Lạc Ngàn”.
Những bài thơ trong tập thơ mới nhất cho thấy Thái Tú Hạp đã đưa được vào các sáng tác của ông những hình ảnh và không khí mới, cái không khí của mùi trầm hương, của hoa huệ, hoa lan thơm ngát những trang kinh, cái không khí siêu thoát của Thiền, của Phật Giáo cho dù đó là lúc ông nói về cảnh rừng bên ngoài một trại tù:
...em còn hái nắng trong vườn trúc
nghe đời như một thoáng hư không
Hay một đoạn khác về chuyến đi rời Ban Mê Thuột với những từ ngữ vừa nặng âm hưởng cao nguyên, lại vừa phù du, lãng đãng:
cái buôn cái bản về đâu
cái đau để lại cái sầu mang theo...
Thái Tú Hạp thường viết về những nơi chốn, những con đường không có lối về, những chuyến đi không bao giờ thực hiện được, đó là Đông Phương, miền yêu dấu tội nghiệp:
trên nhánh sông xưa gầy guộc
trăng soi bóng mình quạnh quẽ tuổi thơ
hoa lá sớm mai gọi mặt trời thức dậy
quê hương trở về cháy rực cõi hư vô...
nếu một mai trí tưởng về có thật
bằng cá ngược giòng khe suối cũ yêu thương
tâm có động mười phương thao thức
cõi bình minh rạng rỡ hồn phương đông...
Đông Phương miền yêu dấu tội nghiệp của Thái Tú Hạp là đống xương trắng của những người bạn tù ở Kỳ Sơn, Tiên Phước, là chiếc nón thơ ngây ở Điện Bàn, là nỗi nhớ thương “ngàn dặm không phai, nơi yêu dấu mẹ bào thai tình người”. Hãy nghe Thái Tú Hạp nhớ Huế bằng lục bát:
...Huế bây giờ, Huế còn thơ
em như lá trúc đôi bờ Hương Giang
Nội Thành chim bỏ đồi trăng
cõi khuya nghe rụng tiếng đàn Nam Ai
Nỗi nhớ thương người ta đọc được ở những tác giả khác có thể được bày tỏ bằng cường độ của ngôn ngữ xử dụng. Ở Thái Tú Hạp, ông dùng nhịp ngũ ngôn buồn bã để nói về nỗi nhớ nhung đó:
sáng mở ra hoàn vũ
hoa trúc đào đong đưa
tâm thoáng về đất cũ
rừng lá động chim khua
vườn xưa còn nguyệt hạ
giữ thơm tình cổ thư
mưa đời phai ý đá
còn chi nữa chân như
em về qua thị xã
trúc đào lẳng lơ bay
hoa sầu chia mấy ngã
trong hồn em thơ ngây
chùa quê gầy bóng mẹ
hoàng hôn ngắm trúc đào
máu về đâu trăm cõi
tim mẹ một niềm đau
kinh lặng vừng trăng khuyết
chiều tịch mặc đâu đây
phương nào thương cố quận
cho ta về am mây
đời giạt trôi viễn xứ
núi sông khói vô thường
bụi hoen giòng mật ngữ
chiều hoang vỡ tà dương
trăm năm chừng ghé lại
cõi tạm đầy thương đau
căn nhà xưa quạnh quẽ
trong mắt sầu thiên thu
hiên trăng ngàn dặm hỏi
vườn cũ nở bông trang
trong nhau còn hơi thở
trái tim người phương đông
tâm động trúc đào bay
gió đùa ngàn mây trắng
em qua vườn có hay
tình ta rơi giọt nắng
Thái Tú Hạp viết rất nhiều thơ năm chữ. Thơ năm chữ của ông có một không khí buồn bã, lãng đãng, trôi nổi, bềnh bồng tưởng như thoát hẳn khỏi cái thế giới vật chất của những công án Thiền:
không có gì ngọn đỉnh
mây biền biện bay qua
cỏ ngàn năm vách đá
gió hững hờ chia xa
không có gì ngọn đỉnh
hoa lá thiên thu nhòa
càn khôn như giọt nước
chảy hoài trong tâm ta...
Phương Đông vẫn như một vầng trăng khi ngẩng đầu nhìn lên là cố hương lại trở về, dắt díu theo những giấc mơ lại về quê hương cũ. Hãy nghe lục bát Thái Tú Hạp:
thềm hoa xưa chợt nhớ về
bóng chim quan ải sầu tê tái lòng
nhớ em mùa động thu phong
đào hoa hương tích mây hoang vắng chiều
ta về khua ngõ thiên thu
tìm trong huyền sử lệ từ bi xanh
trăng khuya nằm ngủ lều tranh...
Trong tập “Miền Yêu Dấu Phương Đông”, nỗi nhớ về một mối tình, những bài thơ nói về nỗi nhớ đó là những bài hay nhất trong tập. Tình yêu mà ông viết cũng siêu thoát như mùi trầm hương ẩn giữa những trang Hoa Nghiêm:
mắt xưa trăng đẫm non ngàn
lời xanh biếc ngọc vô thường yêu em
lá theo tiếp lục đường chim
hồn mai phục giữa Hoa Nghiêm lặng tờ
Hay trong một lục bát khác:
tình xưa về ngự cõi riêng
đường ngôi em rẽ hai miền phù vân
còn bao nhiêu sóng trong lòng
đổ ra mấy nhánh trăng vàng biển khơi
có không trên ngọn cát bồi
sớm hôm rồi chợt qua đồi cỏ lau
lá xanh biếc núi ngàn sau
cụm hoa còn ngẩn ngơ sầu chia xa
em về hoang tịch đời ta
dấu hương khói muộn nhạt nhòa chân mây
Thái Tú Hạp gọi những bài thơ trong cuốn “Miền Yêu Dấu Phương Đông” là “những ngọn nến mùa đông đốt lên để tìm chút nắng ấm của buổi sáng mặt trời rực rỡ thơm ngát trong vườn cây” như ông đã viết trong bài tựa. Những ngọn nến của tháng giêng trong khu vườn của trí tưởng, của “mùa tịnh an” đâm những chồi non có lời chim đậu trên môi:
cơn sốt tình mùa đông rụng vỡ
lá lên xanh như ngọc ở đầu non
trong vườn em tháng giêng vừa nẩy lộc
con chim nào vừa hót dễ thương
sầu đã chia xa như con sóng
mùa tịnh an đã nhuốm lửa đêm qua
sáng thức dậy mở hồn trinh thơm ngát
vài cánh hoa lấp lánh hiên nhà
em hãy rót cho ta đôi mắt biếc
lời chim ngoan về đậu trên môi
mùa thanh xuân ngọt ngào cây trái mật
em cho ta hạnh phúc tinh khôi
ta ở đây tâm như giòng sông cũ
khói trầm quen hơi thở quê hương...
Miền Yêu Dấu Phương Đông với ngôn ngữ ân cần của lục bát và cảm động của bảy chữ là một tập thơ đáng yêu như phương đông yêu dấu của ông.
